Veraset İntikal Vergisi Nedir?

Veraset ve intikal vergisi, Miras Hukuku çerçevesinde uygulanan bir vergi türüdür. Bu vergi, mirasçıların, vefat eden kişinin terekesi üzerindeki haklarını elde edebilmek için devlete bir ödeme yapma yükümlülüğünü ortaya koyar. Miras bırakanın vefat etmesi durumunda, hem yasal mirasçılar hem de atanmış mirasçılar bu vergiyi ödemekle yükümlüdür.

Vefat eden kişi, Miras Hukuku kapsamında “muris” olarak tanımlanırken, murisin mirasçılara bıraktığı varlıklar terekesini oluşturur. Tereke üzerinde yasal ve atanmış mirasçıların hukuki hakları bulunur. Murisin vefatının ardından mirasçıların, devlet dairelerinde bazı işlemler yapmaları gerekmekte ve bu işlemlerin gerçekleştirilebilmesi için öncelikle bir vergi ödemesi yapılması şarttır.

Vefat eden kişinin ardından yapılması gereken hukuki işlemlerden biri, veraset intikal ilamının alınmasıdır. Yasal veya atanmış mirasçılardan biri, bu belgeyi yetkili mercilerden temin edebilir. Veraset ilamı, Sulh Hukuk Mahkemesi veya noterden alınabilir. Başvuru sahibinin kimlik bilgileri ile yasal veya atanmış mirasçı olduğunu kanıtlayan belgeleri sunması gerekmektedir.

Veraset ilamı alındıktan sonra, miras bırakanın terekesi üzerindeki vergi oranlarının hesaplanması gerekecektir. Bu hesaplamada, banka hesapları, gayrimenkullerin rayiç bedelleri gibi çeşitli bilgilere ihtiyaç duyulur.

Belediyelerden gayrimenkullerin rayiç bedellerinin öğrenilmesi önemlidir ve bu belgeler de temin edilmelidir. Ayrıca, vefat edenin ortaklık durumu veya şirket üyeliği varsa, resmi belgelere başvurulması gerekebilir.

Veraset İntikal Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Veraset ve intikal vergisi hesaplamalarında, ivazlı ve ivazsız intikaller arasında farklı oranlar uygulanmaktadır; özellikle ivazsız intikallerde daha yüksek yüzdelik oranlar geçerlidir. Vergi ödemesi için veraset ilamının alınması ve ardından vergi dairesine beyanname verilmesi gerekmektedir.

Mirasçılar, bu beyannameyi fiziksel olarak vergi dairesine teslim edebilecekleri gibi, online sistem üzerinden de gönderebilirler. Online işlemler için interaktif vergi dairesi platformuna giriş yaparak veraset işlemleri bölümüne ulaşmak mümkündür. Ayrıca, belgeler hazırlandıktan sonra başvuruların posta yoluyla yapılması da olasıdır.

Veraset ve intikal vergisi, yasal olarak ödenmesi gereken bir vergidir ve murisin vefatının ardından mirasçıların yasal haklarının devralınabilmesi için bu işlemlerin tamamlanması zorunludur. Bu vergi, miras bırakanın ardından mirasçılar tarafından ödenmekle kalmaz, aynı zamanda karşılıksız olarak mal edinmiş olan bireyler için de geçerlidir.

Vergi hesaplamalarında, vergilendirilecek varlıkların değerleri, mirasın açıldığı tarih ve hukuken kazanıldığı tarih esas alınarak belirlenir. Eğer kazanım miktarları istisna sınırları içinde kalıyorsa, bu durumda vergi ödenmesi gerekmez.

Veraset İntikal Vergisi Nereye Ödenir?

Veraset ve intikal vergisi, ilgili yasanın belirttiği çerçevede düzenlenmiş bir vergi türüdür ve ödemeleri için gereken işlemler, bizzat vergi dairesine giderek ya da Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi web sitesi üzerinden gerçekleştirilebilir.

Beyanname doldurulurken veraset ilamı, emlak vergi değerini gösteren belgeler, tapu belgeleri, bankalardan alınacak yazılar gibi çeşitli belgeler hazırlanmalıdır. Ayrıca, eğer varsa hisse senetleri, gelir tablosu ve borç-masraf belgeleri gibi evraklar da sunulmalıdır.

Vefat edenin ölümünden sonra Türkiye’de meydana gelen ölümlerde, mirasçıların 4 ay içinde başvuru yapmaları gerekirken, yurt dışında vefat edenler için bu süre 6 aydır. Beyanname, vefat eden kişinin son ikametgahındaki vergi dairesine sunulmalı ve tüm mirasçılar tarafından imzalanarak ilgili belgelerle birlikte vergi dairesine teslim edilmelidir.

Vergi dairesi, bu belgeleri değerlendirdikten sonra mirasçıların hukuki haklarının devredilmesini sağlayacaktır. Yasal süreler içerisinde gerçekleştirilen bu işlemler, mirasçıların terekedeki haklarını elde etmeleri için gereklidir.

Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi Nasıl Hazırlanır?

Veraset ve intikal vergisi beyannamesi hazırlarken, öncelikle gerekli belgelerin toplanması gerekmektedir. Bu belgeler arasında veraset ilamı, miras bırakanın ölüm belgesi, gayrimenkul tapuları, emlak vergi değerini gösteren belgeler, banka hesap bilgileri ve mirasçılara ait kimlik belgeleri yer alır.

Daha sonra, beyanname formu vergi dairesinden veya Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi web sitesinden temin edilmelidir. Form doldurulurken, miras bırakanın ve mirasçıların kimlik bilgileri ile mirasın içeriği, değeri ve paylaşım şekli açıkça belirtilmelidir. Mirasın değeri belirlendikten sonra, vergi matrahı ve ilgili vergi oranları dikkate alınarak hesaplamalar yapılmalıdır. 

Beyannameyi doldurduktan sonra, tüm mirasçıların imzalaması gerekmektedir; eğer bir vekil aracılığıyla işlem yapılıyorsa, vekaletnamenin de eklenmesi önemlidir. Beyanname, vefat edenin son ikametgahındaki vergi dairesine bizzat veya online olarak teslim edilmelidir; online işlemler için Gelir İdaresi Başkanlığı’nın interaktif vergi dairesi kullanılabilir. Beyanname onaylandıktan sonra, belirlenen vergi tutarının ödenmesi gerekecektir. 

Veraset ve İntikal Vergisi Geciktirme Cezası Nedir?

Veraset ve intikal vergisi geciktirme cezası, mirasçının vergi yükümlülüğünü zamanında yerine getirmemesi durumunda uygulanan bir ceza türüdür. Türkiye’de veraset ve intikal vergisi, mirasın açıldığı tarihten itibaren belirli bir süre içinde ödenmelidir.

Eğer mirasçılar, bu süre içinde gerekli ödemeyi gerçekleştirmezlerse, vergi dairesi tarafından geciktirme cezası kesilebilir. Bu ceza, ödenmesi gereken vergi miktarının belirli bir yüzdesi olarak hesaplanır ve genellikle her gecikme günü için belirli bir oranla artar.

Geciktirme cezası, mirasçının vergi yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle ortaya çıkan bir mali yükümlülük olduğundan, bu durum hem maddi kayıplara yol açar hem de hukuki süreçleri zorlaştırabilir.

Mirasçılar, vergi beyannamesini zamanında vererek ve vergi ödemelerini geciktirmeden gerçekleştirerek, bu tür cezalardan kaçınabilirler. Dolayısıyla, veraset ve intikal vergisi ile ilgili işlemlerin zamanında yapılması, hem hukuki hakların korunması hem de ek mali yükümlülüklerin önlenmesi açısından büyük önem taşır.

Duygu Maide KARATAŞ & Av. Ahmet EKİN