Vekalet Sözleşmesi Nedir?

Vekalet sözleşmesinde bir iş görmek taahhüt edilir ama sonuç taahhüt edilemez. Vekalet sözleşmesinde, kural herhangi bir zaman sınırlaması ve sonuç taahhüdü olmaksızın vekile, müvekkil yararına onun iradesine uygun bir işin yapılması yüklenir.

Vekalet sözleşmesinin konusu maddi fiiller olabileceği gibi hukuki işlemler de olabilir.

Temsil yetkisi iradi olarak doğabileceği gibi kanundan da doğabilir. Temsil yetkisi ile vekalet sözleşmesi birbirinden farklıdır. Temsil yetkisi kullanılabilir veya kullanılmayabilir. Ama vekalet sözleşmesinde, vekil, müvekkil adına işi görmeyi kabul ve taahhüt etmektedir.

Vekalet Sözleşmesinin Unsurları Nelerdir?

Vekalet sözleşmesi vekilin müvekkil lehine bir iş görme borcunu üstlenmesidir. Görülecek iş maddi fiiller veya hukuki işlemler olabilir.

Vekalet sözleşmesinin ikinci unsuru, tek tarafa borç yükleyen bir sözleşme olmasıdır. Sözleşmede kararlaştırılmamışsa ve bu hususta teamül yoksa ücret istenemez. Sözleşme veya teamül varsa ve vekil ücrete hak kazanmışsa, sözleşme sinallagmatik bir hal alır.

Vekalet sözleşmesinde kural olarak zaman kaydı yoktur. Vekalet sözleşmesinde sonuç taahhüt edilemez.

Kendisine bir işin görülmesi önerilen kişi, bu işi görme konusunda resmî sıfata sahipse veya işin yapılması mesleğinin gereği ise ya da bu gibi işleri kabul edeceğini duyurmuşsa, bu öneri onun tarafından hemen reddedilmedikçe, vekâlet sözleşmesi kurulmuş sayılır.

Vekalet sözleşmesinin kapsamı sözleşmede açıkça gösterilmemişse, görülecek işin niteliğine göre belirlenir. Vekâlet, vekilin üstlendiği işin görülmesi için gerekli hukuki işlemlerin yapılması yetkisini de kapsar. Yapılacak iş şekle bağlı olsa dahi, vekaletname şekle bağlı değildir. Tapuda işlem yapılmasını gerektiren işlerde ise vekaletname de noterden verilmelidir.

Genel vekaletname, özel vekaletnameden daha dar kapsamlıdır. Vekil, özel olarak yetkili kılınmadıkça dava açamaz, sulh olamaz, hakeme başvuramaz, iflas, iflasın ertelenmesi ve konkordato talep edemez, kambiyo taahhüdünde bulunamaz, bağışlama yapamaz, kefil olamaz, taşınmazı devredemez ve bir hak ile sınırlandıramaz.

Ayrıca boşanma için de özel vekaletname verilmelidir. HMK’ya göre tahkim sözleşmesi yapmak, ahzu kabz yetkisi için özel vekaletname aranır.

Vekaletin kapsamının aşılmasından bir zarar doğarsa, bu zarar vekilce giderilir. Ayrıca şartları varsa vekalet sözleşmesinin sınırlarının aşılması vekaletsiz iş görme hükümleri kapsamında değerlendirilir. Vekalet hükümleri, isimsiz iş görme sözleşmelerine de uygulanır.

Vekalet Sözleşmesinin Sona Ermesi

Vekâlet veren ve vekil, her zaman sözleşmeyi tek taraflı olarak sona erdirebilir. Yani azil ve istifa her zaman mümkündür. Ancak, uygun olmayan zamanda sözleşmeyi sona erdiren taraf, diğerinin bundan doğan zararını gidermekle yükümlüdür. Sözleşme ifa edilince de sözleşme sona erer.

Sözleşme kural olarak, vekilin veya vekâlet verenin ölümü, ehliyetini kaybetmesi ya da iflası ile kendiliğinden sona erer.

Vekâletin sona ermesi vekâlet verenin menfaatlerini tehlikeye düşürüyorsa, vekâlet veren taraf işleri kendi başına görebilecek duruma gelinceye kadar, vekil taraf vekâleti ifaya devam etmekle yükümlüdür.

Vekaletsiz İş Görme

İş görme, başkasının menfaatine ve iradesine uygun olarak gerçekleşir. Vekil, müvekkilin iradesine uygun davranır ve onun menfaatlerini korur. Eğer onun menfaatine hareket etmezse veya onun iradesi dışında hareket ederse vekaletsiz iş görme söz konusu olur. Vekaletsiz iş görme gerçek ve gerçek olmayan vekaletsiz iş görme olarak ikiye ayrılır.

Gerçek vekaletsiz iş görmede kişi vekil tayin edilmemiştir. Ancak işi gören, işini gördüğü kişinin menfaatine olduğu düşündüğü bir işi görür. Gerçek olmayan vekaletsiz iş görmede ise, vekil başkasının işini kendi yararına görür. Örneğin, başkasına ait bir markayı kendi markası gibi kullanmada bu durum vardır.

Vekaletsiz iş görmenin yaptırımı kazanç devridir. Vekaletsiz iş görme ayrı bir borç kaynağıdır. Kazanç devrinde, zararın ispatlanmasına gerek yoktur. Doğrudan, karşı tarafın elde ettiği karın devredilmesi istenmektedir. Kazanç devri talebi, özellikle telif hukuku alanında yoğun olarak uygulanan bir usuldür.

Vekalet Sözleşmesinde Zamanaşımı

Vekalet sözleşmesinden doğan alacaklarda zamanaşımı süresi 5 yıldır.

Sözleşmeler Hukuku; oldukça kapsamlı bir konu olup hak ihlali yaşanması muhtemeldir. Herhangi bir hak kaybınız oluşmaması için Ekin Hukuk Bürosu ile iletişim kurarak uzman ve tecrübeli avukatlarımızla görüşme gerçekleştirebilirsiniz.

Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN