Resmi Belgede Sahtecilik Suçu ve Cezası (TCK m. 204)
Resmi belgede sahtecilik suçu, bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişiye verilen cezadır.
Resmi belgede sahtecilik suçu, kamu güvenine karşı işlenen bir suç olup mağduru devlettir. Suçun cezası, suçun işlenme şekline ve failin kamu görevlisi olup olmamasına göre değişir. Suçun temel hali için ceza 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır. Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde ceza 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıdır.
Resmî belgede sahtecilik suçu, sivil kişiler ve kamu görevlileri tarafından işlenen olmak üzere iki kategoriye ayrılmaktadır.
Sivil kişiler tarafından işlenen resmi belgede sahtecilik, bir kişinin resmi bir belgeyi sahte olarak düzenlemesi, gerçek bir resmi belgeyi aldatıcı şekilde değiştirmesi veya sahte resmi belgeyi kullanmasıdır.
Kamu görevlileri tarafından işlenen resmi belgede sahtecilik ise bir kamu görevlisinin görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenlemesi, gerçek bir belgeyi aldatıcı şekilde değiştirmesi, gerçeğe aykırı belge düzenlemesi veya sahte resmi belgeyi kullanmasıdır. Bu suçun hukuksal konusu kamu güvenidir, kişilerin hukuksal ilişkilerde güvendikleri belge ve ispat araçlarının doğruluğuna duydukları inançtır.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunda Fail
Sivil kişiler tarafından işlenen resmi belgede sahtecilik suçu genel bir suç olup herkesin faili olabilir. Kamu görevlileri tarafından işlenen resmi belgede sahtecilik suçunda ise fail, görevi gereği belge düzenlemeye yetkili olan kamu görevlileridir.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunda Mağdur
Her iki suçun mağduru ise kamudur.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunun Maddi Konusu
Resmi belgede sahtecilik suçunun maddi konusunu, resmi belgeler ile resmi belge hükmündeki belgeler oluşturur.
Resmi Belge Ne Demek?
Kamu görevlisi tarafından görevi gereği düzenlenen yazıdır. Örneğin, trafik kazası tespit tutanağı gibi belgeler resmi belge niteliğindedir. Bu belgeler, sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli belgeler ve aksi sabit oluncaya kadar geçerli belgeler olarak iki gruba ayrılır.
Mahkeme ilamları, noterlerce düzenlenen senetler gibi belgeler sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli kabul edilir. Bunların dışında duruşma tutanakları, seçim tutanakları ve kaçakçılığa ilişkin tutanaklar da geçerli belgelerdendir.
Resmi Belge Hükmündeki Özel Belge
Aslında özel belge niteliğinde olmasına rağmen yasa gereği resmi belge niteliğinde kabul edilen belgelere resmi belge hükmündeki özel belge denir. Örneğin, emre veya hamile yazılı kambiyo senedi, hisse senedi, tahvil veya vasiyetname gibi belgeler bu kategoriye girebilir. Bu belgelerde sahtecilik yapılması durumunda resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunda Fiil
Sivil kişiler tarafından işlenen resmi belgede sahtecilik suçunun hareket öğeleri, resmi bir belgeyi sahte olarak düzenlemek, gerçek bir resmi belgeyi aldatıcı biçimde değiştirmek veya sahte resmi belgeyi kullanmaktır. Bu suç, seçimlik hareketli bir suçtur.
Resmi Belgeyi Sahte Olarak Düzenlemek
Aslında mevcut olmayan bir belgenin sahte olarak üretilmesini ifade eder. Sahteliğin anlaşılmaması için düzenlenen belgenin gerçek bir belge gibi görünmesi gerekir.
Gerçek Bir Resmî Belgeyi Başkalarını Aldatacak Biçimde Değiştirmek
Mevcut olan resmi belge üzerinde değişiklik yapmak suretiyle sahtecilik yapılmasını ifade eder. Bu durumda yapılan değişiklik aldatıcı nitelikte olmalıdır.
Sahte Resmî Belgeyi Kullanmak
Sahte bir resmi belgeyi üretmek veya değiştirmenin yanı sıra, bu belgeyi kullanmak da suç teşkil eder.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunun Nitelikli Unsurları
Resmi belgenin, yasa hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması cezanın artırılmasını gerektiren nitelikli bir unsur olarak kabul edilir. Bu durumda faile verilecek ceza yarı oranında artırılır. Bu nitelikli unsurun kabul edilmesinin nedeni, daha üstün ispat gücüne sahip belgeleri daha fazla korumak isteğidir.
Ayrıca, bir hukuksal ilişkiye dayanan alacağın ispatı veya gerçek bir durumun belgelenmesi amacıyla belgede sahtecilik suçunun işlenmesi durumunda cezanın azaltılmasını gerektiren bir nitelikli unsur da bulunmaktadır. Ancak, bu durumda failin amacının haksız olmaması, kişinin kendini koruma amacı taşıması gerekmektedir.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunda Hukuka Aykırılık Unsuru
Resmi belgede sahtecilik suçunda bireyin ya da kamu görevlisinin sahteciliğe rıza göstermesi, hukuka aykırılığı ortadan kaldırmaz. Bu suçta bireyin ya da kamu görevlisinin değil, kamunun güveni korunmaktadır.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunun Manevi Unsuru
Resmi belgede sahtecilik suçu, kasten işlenebilen bir suçtur. Failin sahtecilik yaptığını bilmeli ve bunu istemelidir.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçuna Teşebbüs
Resmi belgede sahtecilik suçunda teşebbüs mümkündür. Suçun tamamlanması için belgenin düzenlenmiş olması yeterlidir, ayrıca belgenin kullanılması aranmaz. Bu nedenle belgenin düzenlenmeye başlanması aşamasında suç teşebbüs aşamasında kabul edilebilir.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunda İştirak
İştirak konusunda genel hükümler uygulanır. Kamu görevlileri tarafından işlenen resmi belgede sahtecilik suçunda, diğer kişiler azmettiren veya yardım eden olabilir.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunda İçtima
Sahte resmî belgenin başka bir suçun işlenmesi sırasında kullanılması durumunda gerçek içtima hükümleri uygulanır. Fail, hem sahtecilik hem de ilgili suçtan dolayı ayrı ayrı cezalandırılır. Örneğin, belge üzerindeki tahrifatla birlikte bir başka suç işlenirse, hem belgede sahtecilik hem de ilgili suçtan dolayı ceza alır.
Muhakeme ve Yaptırım
Resmi belgede sahtecilik suçunun muhakemesi ve yaptırımı, suçun işlenme şekline ve failin kamu görevlisi olup olmamasına göre değişir.
Suçun temel hali için ceza 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır. Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde ceza 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıdır.
Suçun işlenmesi halinde, mağdur olan devlet, zararını tazmin etmek için dava açabilir. Ayrıca, bu suç, kamu güvenine karşı işlenen bir suç olduğu için, re’sen soruşturma ve kovuşturma yapılmasını gerektirir.
Ekin Hukuk Bürosu olarak Ceza Hukuku alanında uzman avukat kadromuzla iletişime geçmek ve dava ve işlemlerinizi takip etmek için bize ulaşabilirsiniz.
Stj. Av. Nesrin KOŞAR & Av. Ahmet EKİN
