Memurların ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması
Devlet memurları ve diğer kamu görevlilerinin görev suçu iddiası üzerine soruşturulma veya yargılanmaları özel bir ceza muhakemesi usulüne tabi tutulur.
Bu kapsamda görev suçu iddiasıyla kamu görevlileri hakkında yetkili idari makamlar tarafından soruşturma izni alınmadan Cumhuriyet Savcılığı tarafından doğrudan soruşturma açılabilmesi söz konusu değildir. Memurların ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işlemiş olduğu suçlar görev suçu olarak adlandırılır.
Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali genel hükümlere tabi tutulmaktadır. Bu sebeple memurların ve kamu görevlilerinin tabi olduğu 4483 sayılı kanundan ayrı tutulur.
Yine aynı şekilde disiplin hükümleri de kapsam dışında kalır. Ayrıca 3628 sayılı mal bildiriminde bulunulması, rüşvet ve yolsuzluklarla mücadele kanununa göre irtikap, rüşvet, basit ve nitelikli zimmet, görev sırasında ya da görevinden dolayı kaçakçılık, resmi ihale ve alım ve satımlarda fesat karıştırma, devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet verme suçlarından ya da bu suçlara iştirak etmekten dolayı sanık olanlar hakkında 4483 sayılı kanunun uygulanması mümkün değildir.
İhbar, Şikayetler ve Soruşturma İzni İçin Nasıl Başvuru Yapılır?
5232 sayılı kanunda memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında yapılacak ihbar ve şikayetlerde bulunması zorunlu olan unsurlar ve özellikleri düzenlenmiştir. Buna göre, soyut ve genel nitelikte olmamalıdır. İhbar ya da şikayetlerde kişi ya da olay belirtilmelidir. İddiaların ciddi bulgu ve belgelere dayanması gerekmektedir.
İhbar ve şikayet dilekçesinde dilekçe sahibinin doğru ad, soy ad ve imzası ile iş ya da ikametgah adresi bulunmalıdır.
Bul şartları taşımayan ihbar ve şikayetler, Cumhuriyet başsavcıları ve izin vermeye yetkili olan merciler tarafından işleme konulmaz. Ayrıca başsavcılar ve yetkili merciler ihbarcı ya da şikayetçinin kimlik bilgilerini gizli tutmakla yükümlüdür.
Soruşturma İzni Vermeye Yetkili Merciler Hangileridir?
Soruşturma izni vermeye yetkili merciler aşağıda sayılmıştır:
- Kaymakam,
- Vali,
- Görev yaptıkları ilin valisi,
- Kuruluşun en üst idari amiri,
- Cumhurbaşkanı ya da ilgili bakan,
- TBMM genel sekreteri,
- TBMM başkanı,
- Cumhurbaşkanlığı idari işler başkanı,
- Cumhurbaşkanı içişleri bakanlığı,
- Bulundukları ilin valisi, ilçelerde kaymakam, merkez ilçede vali,
- Milli Savunma Bakanı,
- Adalet Bakanı ve mesleki sorumluluk kuruludur.
Soruşturma izni vermeye yetkili olan mercilerin belirlenmesinde, memur ya da kamu görevlisinin suç tarihindeki görevi esas olarak alınır.
İdare Tarafından Ön İnceleme Nasıl Yapılır?
Soruşturmaya izin vermeye yetkili olan merci, ihbar ya da şikayet üzerine memur hakkında bir ön inceleme başlatır.
Ön inceleme sonucunda bir rapor hazırlanır ve bu rapora istinaden yetkili merci suçu öğrenmesinden itibaren 30 gün içerisinde soruşturma izni verilmesi ya da verilmemesine karar vermekle yükümlüdür. Bu kararların gerekçeli olma zorunluluğu da mevcuttur.
Kararlara Nasıl İtiraz Edilir?
Yetkili merci soruşturma izni verilmesine ya da verilmemesine ilişkin kararını Cumhuriyet Başsavcılığına hakkında inceleme yapılan memur ya da diğer kamu görevlisine ve varsa şikayetçiye bildirir.
Soruşturma izni verilmesiyle ilgili karara karşı hakkında inceleme yapılan memur ya da diğer kamu görevlisi soruşturma izni verilmemesi, ilgili karara karşı ise Cumhuriyet Başsavcılığı ya da şikayetçi izin vermeye yetkili merciler tarafından verilen işleme koymama kararına karşı şikayetçi itiraz yoluna gidebilir.
Hazırlık Soruşturmasını Yapacak Olan Merciler Ve Görevli Yetkili Mahkemeler Nelerdir?
Cumhurbaşkanlığı, idari işler başkanı, TBMM genel sekreteri, bakan yardımcıları, valiler ve general ile amirler hakkında hazırlık soruşturması, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ya da başsavcı vekili tarafından yapılır. Yargılamada görevli ve yetkili mahkeme ise Yargıtay ilgili ceza dairesidir.
Kaymakamlar hakkındaki hazırlık soruşturması ise il Cumhuriyet Başsavcısı ya da başsavcı vekili tarafından yapılır. Yargılamada görevli ve yetkili mahkeme, il ağır ceza mahkemesidir.
Duygu Maide KARATAŞ & Av. Ahmet EKİN
