Kabahatlerin Hukuksal Rejimi Nasıldır?
Kabahat Sayılan Eylemler Nelerdir?
Kabahatler Kanununun 32. Maddesi ve devamındaki maddelerde bazı kabahatler sayılmıştır. Bu maddeler gereğince şu eylemler kabahat olarak belirlenmiştir;
- Emre aykırı davranış:Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir.
- Dilencilik: Dilencilik yapan kişiye, elli Türk Lirası idarî para cezası verilir. Ayrıca, dilencilikten elde edilen gelire elkonularak mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilir.
- Kumar oynamak
- Sarhoş şekilde başkalarının huzur ve sükununu bozacak şekilde hareket etmek
- Başkalarının huzurunu bozacak şekilde gürültü yapmak
- Mal veya hizmet satımı için başkalarını rahatsız etmek
- Yetkili makamların izni olmaksızın meydan, cadde, sokak ve kaldırımları işgal etmek
- Toplu taşıma araçlarında tütün mamulü tüketmek
- Çevreyi kirletmek
- 112 Acil Çağrı Merkezini asılsız ihbarda bulunarak meşgul etmek.
Kabahat Olmaktan Çıkarılan Ve Suç Sayılan Eylemler Nelerdir?
- Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali
- İnşaat ve yıkımla ilgili güvenlik tedbirlerine uymama
- İşaret ve engel koymama
- Trafik güvenliğini tehlikeye sokma
- Gürültüye neden olma
- Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama
- Dilencilik yaptırma
- Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi
Kabahatlerden Tüzel Kişilerin Sorumluluğu Nasıldır?
Kabahatler hukukunda tüzel kişiler hakkında üç tip sorumluluk öngörülmüştür. Bunlar: Organ veya temsilcinin işlediği kabahatten dolayı sorumluluk, tüzel kişi yararına işlenen suçlardan dolayı sorumluluk ve bildirim yükümlülüğünün ihlalinden doğan sorumluluktur.
|
Kabahatlerin Yaptırımı Nedir?
Kabahatlerin yaptırımı idari para cezası olduğunda idari para cezası maktu veya nispi olabilir. İdarî para cezası, kanunda alt ve üst sınırı gösterilmek suretiyle de belirlenebilir. Bu durumda, idarî para cezasının miktarı belirlenirken işlenen kabahatin haksızlık içeriği ile failin kusuru ve ekonomik durumu birlikte göz önünde bulundurulur.
Kabahatin konusunu oluşturan veya işlenmesi suretiyle elde edilen eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesine, ancak kanunda açık hüküm bulunan hallerde karar verilebilir.
Karar Verme Yetkisi Kimdedir?
Kabahat sebebiyle karar vermeye ilgili yasada açıkça gösterilen idari kurul, makam ve kamu görevlileri yetkilidir. Yasada hüküm olmaması halinde kurumun en üst amiri görevlidir.
Cumhuriyet savcısı, kanunda açıkça hüküm bulunan hallerde bir kabahat dolayısıyla idarî yaptırım kararı vermeye yetkilidir. Bir suç dolayısıyla başlatılan soruşturma kapsamında bir kabahatin işlendiğini öğrenmesi halinde Cumhuriyet savcısı durumu ilgili kamu kurum ve kuruluşuna bildirebileceği gibi, kendisi de idarî yaptırım kararı verebilir.
Kovuşturma konusu fiilin kabahat oluşturduğunun anlaşılması halinde mahkeme tarafından idarî yaptırım kararı verilir.
Kabahat Hakkında Karar Nedir?
İdari yaptırıma ilişkin karar Kabahatler Kanununun 25. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir;
|
İdari yaptırım kararı Tebligat Kanunu uyarınca ilgili kişiye tebliğ edilir.
Karar Hakkında Hangi Yasa Yollarına Başvurulabilir?
Kabahatler Kanununun 3. maddesine göre; ” Bu Kanunun; İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde, Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında, uygulanır”
İdari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi hallerinde kararın tefhim veya tebliğinden itibaren en geç 15 gün içinde sulh ceza mahkemesine başvurulması gerekmektedir. Bu başvuru kararın kesinleşmesini engellememektedir.
Soruşturma konusu fiilin suç değil de kabahat oluşturduğu gerekçesiyle idarî yaptırım kararı verilmesi halinde; kovuşturmaya yer olmadığı kararına itiraz edildiği takdirde, idarî yaptırım kararına karşı başvuru da bu itiraz merciinde incelenir.
Kovuşturma konusu fiilin suç değil de kabahat oluşturduğu gerekçesiyle idarî yaptırım kararı verilmesi halinde; fiilin suç oluşturmaması nedeniyle verilen beraat kararına karşı kanun yoluna gidildiği takdirde, idarî yaptırım kararına karşı itiraz da bu kanun yolu merciinde incelenir.
Kabahatlerde Zamanaşımı Nedir?
Kabahatler bakımından iki tür zamanaşımı bulunmaktadır. Bunlar soruşturma zamanaşımı ve yerine getirme zamanaşımıdır.
Soruşturma zamanaşımının dolması halinde kabahatten sebebiyle idari para cezası verilemez. Soruşturma zamanaşımı süresi;
- a) Yüzbin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde beş,
- b) Ellibin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde dört,
- c) Ellibin Türk Lirasından az idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde üç, yıldır.
Yerine getirme zamanaşımının dolması halinde idarî para cezasına veya mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin karar artık yerine getirilemez. Yerine getirme zamanaşımı süresi;
- a) Ellibin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasına karar verilmesi halinde yedi,
- b) Yirmibin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasına karar verilmesi halinde beş,
- c) Onbin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasına karar verilmesi halinde dört,
- d) Onbin Türk Lirasından az idarî para cezasına karar verilmesi halinde üç, Yıldır.
Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Ezgi YÜCEL
