Israrlı Takip Suçu ve Cezası (TCK m. l23/A)
Israrlı takip suçu ile, kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu gibi kişilerin huzurlu ve sakin bir şekilde normal hayat düzenlerini sürdürmeleri korunmaktadır.
Kendi özgürlük alanı içerisinde serbestçe hareket edebilme hakkının da dolaylı olarak korunduğu söylenebilir. Ayrıca mağduru bu tür fiiller sonrasında ortaya çıkabilecek şiddet olaylarından koruma da amaçlar arasındadır.
Madde gerekçesine göre mağdurun maddi ve manevi kişiliğine veya vücut bütünlüğüne yönelik daha ağır fiiller ortaya çıkmadan önceki aşamada ısrarlı takip fiillerinin orantılı bir yaptırıma bağlanması amaçlanmaktadır.
Israrlı Takip Suçunda Fail ve Mağdur
Madde gerekçesine göre düzenlemeyle, özellikle kadına yönelik şiddet içeren suçlar işlenmeden önce ısrarlı takip fiilleriyle etkin mücadele edilmesi ve mağdurların korunması hedeflenmektedir. Ancak mağdurun mutlaka kadın olması gerekmez.
Suçun; çocuğa ya da ayrılık kararı verilen veya boşandığı eşe karşı işlenmesi, hakkında uzaklaştırma ya da konuta, okula veya iş yerine yaklaşmama tedbirine karar verilen fail tarafından işlenmesi hâlinde ceza artırılacaktır.
Israrlı Takip Suçunda Eylem
Suçun seçimlik harekeleri, fiziken takip etmek ya da haberleşme ve iletişim araçlarını, bilişim sistemlerini veya üçüncü kişileri kullanarak temas kurmaya çalışmaktır. Bu seçimlik hareketlerin ısrarlı bir şekilde gerçekleştirilmiş olması gerekir.
Israr, bir düşüncede veya davranışta ayak direme, üsteleme anlamına gelen bir sözcük olup, maddede belirtilen hareketlerin tekrarlanarak yapılmasını ifade etmektedir. Israr, fiilin haksızlık içeriği bakımından cezayı gerekli kılacak boyuta erişmesini ifade eden bir ölçüttür.
Haksızlık teşkil eden fiilin makul sayılabilecek ölçülerde gerçekleştirilmesi halinde bu suç oluşmayacaktır. Israrın varlığı bakımından mutlaka aynı hareketin müteaddit defalar tekrarlanması şart değildir. Fail maddede belirtilen seçimlik hareketlerden birini ısrarla tekrarlayabileceği gibi farklı seçimlik hareketleri farklı yer ve zamanlarda tekrarlamak suretiyle de ısrar iradesini gösterebilir.
Hâkim, ısrar unsurunun gerçekleşip gerçekleşmediğini somut olayın şartları çerçevesinde tespit edecektir.
Fiziki takibin mutlaka mağdurun peşinden gitmek şeklinde gerçekleşmesi şart değildir. Bunun yanı sıra, failin farklı zaman ve mekanlarda mağdurun karşısına çıkması, onun bulunduğu ortamlarda yanına yaklaşması ve böylece kendisini sürekli olarak mağdura görünür kılmaya çalışması halinde de takip olgusu gerçekleşecektir.
Bu kapsamda iş yeri, okul, çarşı, pazar ve benzeri yerlerde sıklıkla mağdurun karşısına çıkılması veya takip edildiğinin hissettirilmesi ya da konutunun önünde, sokağının girişinde beklenmesi gibi fiillerin ölçüsüz biçim de tekrarlanması, fiziki takip olarak kabul edilebilecektir.
Israrlı takip suçu, zarar suçu olarak düzenlendiğinden, tehlike suçu olarak düzenlenmiş olan 123’üncü maddedeki suçtan ayrılmaktadır.
Israrlı Takip Suçuna Etki Eden Haller
Suçun çocuğa ya da ayrılık kararı verilen veya boşandığı eşe karşı işlenmesi, hakkında uzaklaştırma ya da konuta, okula veya iş yerine yaklaşmama tedbirine karar verilen fail tarafından işlenmesi, hâlinde ecza artırılır. Bunlar suçun nitelikli hallerdir ve failin kastının bu halleri kapsıyor olması gerekir.
Ayrıca suçun mağdurun okulunu, iş yerini, konutunu değiştirmesine ya da okulunu veya işini bırakmasına neden olması halinde ceza artırılır. Bu durum ise bir neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç halidir. TCK m. 23 gereği bu neticenin öngörülebilir olması ceza artırımı için yeterlidir.
Israrlı Takip Suçunun Hukuka Aykırılık Unsuru
Bir hukuka uygunluk sebebi olarak kolluğun CMK m. 160-161 kapsamında Cumhuriyet Savcısının emri ile gerçekleştirmiş olduğu fizik takip uygulamaları akla gelebilir.
Bunun dışında 4208 sayılı Kanun kapsamında kaçakçılıkla mücadele yöntemi olarak uygulanan kontrollü teslimat uygulamaları kanuni şartları taşımak kaydıyla hukuka uygun olacaktır.
Israrlı Takip Suçunun Manevi Unsuru
Kanunun 123’üncü maddesinde düzenlenen “kişilerin huzur ve sükûnunu bozma” suçundan farklı olarak, ısrarlı takip suçunda failin “sırf huzur ve sükûnu bozma maksadıyla” hareket etmesi aranmamaktadır. Israrlı takip suçunun oluşabilmesi için failin kasten hareket etmesi yeterlidir.
Failin ısrarlı takip fiilini hangi maksatla gerçekleştirdiğinin suçun oluşması bakımından bir önemi bulunmamaktadır. Failin mağdurla temas kurma veya kendisini hissettirme çabası, duygusal nedenlerden kaynaklanabileceği gibi, yine duygusal nedenlere bağlı olarak mağduru korkutmak ya da basla altına almak amacıyla da gerçekleşebilecektir, Ancak bunu tehdit kastıyla yaparsa tehdit suçu oluşur.
Mağdurda ciddi bir huzursuzluk veya endişeye neden olmak bu suçta bir amaç değil suçun neticesidir bu nedenle failin en azından bu neticeyi göze almış olması gerekir. Bunlar birer objektif cezalandırma şartı da değildir.
Israrlı Takip Suçuna Teşebbüs
Zarar suçu olarak düzenlenen suç tipi teşebbüse elverişlidir. Israrlı takibe rağmen mağdurda ciddi bir huzursuzluk veya endişeye neden olmaz ise teşebbüsten söz edilebilir.
Israrlı Takip Suçuna İştirak
Suça iştirak mümkün görünmekte ve suç iştirak bakımından özellik göstermemektedir. Suça iştirake ilişkin genel hükümler bu suçta da uygulama alanı bulacaktır.
Israrlı Takip Suçunda İçtimai
Suçun aynı kişiye değişik zamanlarda bir suç işleme kararının icrası kapsamında işlenmesi halinde TCK m.43/1 hükümlerinin uygulama alanı bulması mümkündür. Ancak burada suç tipinde aranan “ısrar” koşulunun gerçekleşmesiyle zincirleme suç bağlamında “suçun birden fazla kez işlenmiş olması” koşulu arasındaki ayırımın titizlikle yapılması gerekmektedir.
Aynı şekilde tek bir fiille suçun birden fazla mağdura karşı işlenmesi halinde de TCK m. 43/2 hükümleri uygulanabilecektir318. Fiilin aynı zamanda başka suç tiplerini de ihlal etmesi halinde fikri içtima kuralları gereğince failin sorumluluğu belirlenecektir.
Israrlı takip suçun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır.
Israrlı Takip Suçunun Cezası
Israrlı takip suçunun cezası; TCK 123/A temel halinin cezası 6 ay ila 2 yıl arası hapis, nitelikli halinin cezası 1 yıl ila 3 yıl arası hapis cezasıdır.
Israrlı Takip Suçunda Görevli Mahkeme
Israrlı takip suçu ile ilgili yargılama yapma görevi, asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir. Israrlı takip suçunun TCK m. 123/A-1’de düzenlenen temel şeklinde yargılama usulü, suçun üst sınırının 2 yıl olması nedeniyle basit yargılama usulü olarak uygulanacaktır.
Ekin Hukuk Bürosu olarak; suçun mağduru veya faili olmanız halinde sürecin takibini gerçekleştirebiliriz. Ceza hukuku alanında uzman avukat kadromuzla görüşmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN
