Hapis Cezasının Ertelenmesi 

Hapis cezasının ertelenmesi, cezanın infazının belirli bir süre için geri bırakılması anlamına gelir. Ceza yargılaması sonucunda hapis cezasına çarptırılan sanığın, bazı şartların yerine getirilmesi durumunda cezasının infaz edilmemesidir. Bu şartlar, Türk Ceza Kanunu’nun 51. maddesinde ayrıntılı olarak belirtilmiştir.

Hapis Cezasının Ertelenmesinin Şartları 

Hapis cezasının ertelenmesi koşulları, TCK m.51’de şu şekilde düzenlenmiştir. 

“İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Bu sürenin üst sınırı, fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıldır. Ancak, erteleme kararının verilebilmesi için kişinin;

a) Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması,

b) Suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması, gerekir.

Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Bu durumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir. Koşulun yerine getirilmesi halinde, infaz hâkimi kararıyla hükümlü infaz kurumundan derhal salıverilir.”

Bu şartları şu şekilde sıralamak mümkündür:

Faile İlişkin Koşul

Cezası ertelenebilecek hükümlü, daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezası almamış olmalıdır. Kasten işlenen suçtan dolayı üç ay ve daha az süreyle alınan hapis cezaları ertelenebilir. Önceden alınan adli para cezası veya başka türlü bir ceza ertelemeye engel değildir.

Suça İlişkin Koşul

İki yıl ve daha az süreli hapis cezaları ertelenebilir. Suç tarihinde, on sekiz yaşını doldurmamış olanlar ile altmış beş yaşını bitirmiş olanların, üç yıla kadar olan hapis cezaları ertelenebilir. Hapis cezasının kasıtlı veya taksirli bir suçtan kaynaklanmasının önemi yoktur.

Mahkemeye İlişkin Koşul

Cezanın ertelenebilmesi için mahkemenin, hükümlünün suç işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla bir daha suç işlemeyeceği kanaatine varması gerekir.

Ertelemenin Koşula Bağlanması

Hapis cezasının ertelenmesi, mağdurun ya da kamunun uğradığı zararın, aynen iade veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilmektedir. 

Denetim Süresi ve Yükümlülükler

Hapis cezası ertelenen kişi için, mahkeme bir ile üç yıl arasında bir denetim süresi belirler. Bu süre, en az hapis cezasının süresi kadar olmalıdır. Örneğin, 1,5 yıl hapis cezasına çarptırılan kişi için en az 1,5 yıl denetim süresi verilmelidir.

Mahkeme, denetim süresi boyunca kişiye bazı görevler yükleyebilir veya sadece denetim süresini tamamlamasını isteyebilir. Ancak, her durumda denetim süresi içinde kasten bir suç işlememek şarttır.

Mahkeme, denetim süresi içinde;

• Bir meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam etmesine,
• Bir meslek veya sanat sahibi hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel sektörde aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,
• On sekiz yaşından küçük olan hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkânı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine karar verebilir.

Ertelemenin Düşmesi 

TCK m. 51/7 ile ertelemenin düşmesi sebepleri belirtilmiştir. Bu sebepler şunlardır:

• Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi
• Hükümlünün kendisine yüklenen yükümlülüklere, infaz hâkiminin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi

Bu durumlarda ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine infaz hâkimi karar verir.

Cezası ertelenmiş hükümlü, denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemezse ve kendisine yüklenen yükümlülüklere uyarsa, cezası infaz edilmiş sayılır.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Kübra DEMİR