Genel Boşanma Sebepleri Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’na göre, genel boşanma nedeni evlilik birliğinin temelden sarsılması olarak tanımlanmıştır.
Ayrıca, eşlerin boşanma konusunda anlaşmaları ve ortak yaşamın yeniden kurulamayacak durumda olması da evlilik birliğinin temelden sarsıldığını gösteren diğer genel boşanma sebeplerindendir. Bu durumlarda genel boşanma nedenlerine dayanarak boşanma davası açılabilir.
Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması
Evlilik birliği, ortak yaşamı sürdürmeleri kendilerinden beklenemeyecek derecede temelden sarsıldığında, eşlerden her biri bu nedenle boşanma davası açabilir.
Evlilik Birliğini Temelden Sarsacak Olguların Bulunması
Türk Medeni Kanunu’nda hangi olguların evlilik birliğini temelden sarsacağı açıkça düzenlenmemiştir. Bu konu, hakimin takdir yetkisi ile açıklığa kavuşturulması beklenen bir konudur. Dolayısıyla, evlilik birliğinin temelden sarsılması nedeniyle açılan boşanma davası, nispi niteliktedir.
Evlilik birliği sevgi, saygı, sadakat ve güven temeline dayanır. Bu bağların kopması durumunda, evlilik birliğinin temelden sarsıldığı sonucuna varılabilir. Örneğin, eşler arasında duygu ve düşünce ayrılıkları, karşılıklı sevgi ve saygının ortadan kalkması, güvenin azalması veya tamamen yok olması gibi durumlar buna örnektir.
Ortak Yaşamın Çekilmez Hale Gelmesi
Boşanmaya karar verilebilmesi için, evlilik birliğinin temelden sarsılmasına yol açan olgu, diğer eş için ortak yaşamı sürdürmeyi beklenmeyecek derecede zorlaştırmalıdır.
Ortak yaşamın herkes için çekilmez hale gelmesi gerekmez; yalnızca bir eş bakımından ortak yaşamın çekilmez hale gelmesi boşanma davası açmak için yeterlidir. Çekilmezlik koşulunun gerçekleşip gerçekleşmediğine hakim takdir yetkisini kullanarak karar verir.
Davacının Daha Kusurlu Olduğu Yönünde İtiraz Olmaması Veya İleri Sürülen İtirazın Reddedilmesi
Evlilik birliğinin temelden sarsılması, kusura dayanan bir boşanma nedeni değildir. Boşanmaya yol açan nedenlerin eşlerin kusuruyla oluşması zorunlu değildir. Örneğin, eşlerin karakter uyumsuzluğu evlilik birliğini temelden sarsabilir.
Boşanma davası açılması için tamamen kusursuz veya az kusurlu olmak gerekmez. Boşanmaya neden olan olayda davacının kusuru daha ağır ise, davalı itiraz hakkına sahiptir. Bu itiraz hakkı, hukuksal niteliği bakımından bir defidir.
Evlilik birliğinin temelden sarsılması nedenine dayanan boşanma davası, hak düşürücü bir süreye tabi değildir. Evlilik birliğinin temelden sarsılması, kusura dayanmayan bir boşanma nedenidir. Hakim, evlilik birliğinin temelden sarsıldığını ve bunun diğer eş için ortak yaşamı çekilmez hale getirip getirmediğini belirledikten sonra boşanma kararı verir.
Eşlerin Boşanma Konusunda Anlaşmaları
Türk Medeni Kanunu’na göre, evlilik en az bir yıl sürmüşse eşlerin birlikte başvurması veya bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi durumunda, evlilik birliği temelden sarsılmış sayılır.
Evliliğin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması
Tarafların boşanma konusunda anlaşmalarının geçerli olabilmesi için evliliklerinin en az bir yıl sürmüş olması gereklidir. Aksi halde hakim, diğer koşulları incelemeden boşanma davasını reddeder.
Eşlerin Boşanma Ve Onun Sonuçları Konusunda Tam Olarak Anlaşmış Olması Ve Hakimin Bunu Uygun Bulması
Boşanmanın feri sonuçlarına ilişkin anlaşmalar, hakim tarafından onaylanmadıkça geçerli olmaz. Tarafların anlaşması durumunda boşanma kararı verilebilmesi için hakimin, boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda tarafların kabul ettiği düzenlemeyi uygun bulması zorunludur.
Eşlerin Mahkemeye Birlikte Başvurması veya Bir Eşin Diğerinin Davasını Kabul Etmesi
Tarafların anlaşarak boşanma davası açabilmeleri için eşlerin boşanma için mahkemeye birlikte başvurması veya bir eşin diğer eşin açtığı boşanma davasını kabul etmesi gerekir. Bir eşin diğerinin açtığı boşanma davasını kabul etmesi, yalnızca genel boşanma nedenleri için değil, özel boşanma nedenleri için de geçerlidir.
Hakimin Tarafları Bizzat Dinlemesi ve Onların İradelerini Serbestçe Açıkladıkları Kanısına Varması
Boşanma kararı verilebilmesi için hakimin tarafları bizzat dinlemesi ve iradelerini serbestçe açıkladıklarına kanaat getirmesi zorunludur. Taraflar dışındaki kişilerin (avukatlar, yasal temsilciler veya yakınlar) dinlenmesi yeterli olmadığı gibi, hakimin görevlendirmesi ile bile olsa başka bir kişinin tarafları dinlemesi de yeterli olmaz.
Anlaşmalı boşanma davası, hak düşürücü süreye tabi değildir ve bu dava, evlilik tarihinden en az bir yıl geçtikten sonra herhangi bir zamanda açılabilir. Eşlerin anlaşması, kusura dayanmayan mutlak bir boşanma nedenidir.
Ortak Yaşamın Yeniden Kurulamaması
Boşanma nedenlerinden biriyle açılmış olan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihten itibaren üç yıl geçmesi durumunda, her ne nedenle olursa olsun ortak yaşam yeniden kurulmamışsa, evlilik birliği temelden sarsılmış sayılır ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verilir.
Önceden Açılan Boşanma Davasının Reddedilmiş Olması Ve Ret Kararının Kesinleşmesi
Boşanmaya karar verilebilmesi için eşlerden birinin genel veya özel boşanma nedenlerinden herhangi biriyle boşanma davası açmış ve bu davanın reddedilmiş, ayrıca ret kararının kesinleşmiş olması gerekir. Feragatle sona eren dava sayılmaz.
Ret Kararının Kesinleştiği Tarihten İtibaren Üç Yıl Geçmiş Olması
Boşanma davasının reddine yönelik kararın kesinleştiği tarihten itibaren üç yıl geçmiş olmalıdır. Üç yıllık süre dolmadan bu boşanma nedenine dayanarak dava açılamaz. Üç yıllık sürenin durması veya kesilmesi söz konusu değildir.
Ortak Yaşamın Yeniden Kurulamaması
Ortak yaşamın yeniden kurulamamasında tarafların kusurlu olup olmamaları önemli değildir. Önemli olan, boşanma davasının reddine yönelik kararın kesinleştiği tarihten sonra fiilen üç yıl boyunca kesintisiz olarak ortak yaşamın kurulmamış olmasıdır.
Bu dava hak düşürücü süreye tabi değildir. Ancak bu dava, önceden açılan boşanma davasının reddine ilişkin kararın kesinleştiği tarihten itibaren üç yıl geçtikten sonra açılabilir. Kusura dayanmayan mutlak bir boşanma nedenidir.
Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Kübra DEMİR
