Derneklerin Şube ve Temsilcilik Açması

Derneklerin şube ve temsilcilik açması, uygulamada dernekler hukukuna ilişkin olarak karşılaşılan en yaygın taleplerden biridir.

Dernekler, gerekli görülen yerlerde genel kurul kararıyla dernek şubesi açabilirler. Bu amaçla dernek yönetim kurulunca yetki verilen en az üç kişilik kurucular kurulu, dernek şubesinin açılacağı yerin en büyük mülkî amirine şube kuruluş bildirimini ve gerekli belgeleri verir.

Derneklerin Şube Açması İçin Gereken Evraklar Nelerdir?

Derneğin şube kuruluş bildiriminin içeriği ve gerekli belgeler, yönetmelikte gösterilir.

Şubenin açılacağı yerin en büyük mülki amirine verilmesi gereken ek belgeler dernekler yönetmeliğinin 7. Maddesinde düzenlenmiştir.

Tüzüklerinde şube açabileceği belirtilmiş dernekler, genel kurullarınca yetki verilen yönetim kurullarının yetkili kılacakları en az üç kişinin imzaladığı Kuruluş Bildirimini ve aşağıda belirtilen eklerini şubenin açılacağı yerin mülki idare amirliğine verirler:

• Şube kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde; bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluşuna ait belgeler ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın örneği,
• Kurucular arasında yabancı uyruklular varsa, bunların Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgelerin örnekleri,
• Geçici yönetim kurulu üyeleri ile yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste,
• Şube açılması için yönetim kuruluna verilmiş yetkiyi gösteren genel kurul kararının örneği,
• Kurucu olarak yetkilendirilmiş kişiler için alınmış dernek yönetim kurulu kararı örneği.

Çocuk derneklerinin şubelerine tüzel kişiler kurucu veya üye olamazlar, ayrıca çocuk dernekleri şubelerinde kuruluş bildirimine, kurucu çocukların yasal temsilcilerinin izni eklenir.

Dernek şube kuruluş bildirimi ve eklerinin mevzuata uygunluğu, kuruluş bildirimleri için verilen alındı belgelerinin düzenlendiği tarihten itibaren altmış gün içinde mülki idare amiri tarafından bizzat veya sivil toplumla ilişkiler birimlerine yetki verilmek suretiyle incelenir.

Tüzüğü incelemeden geçmemiş veya inceleme sırasında belirlenen Kanuna aykırılıkları veya noksanlıkları yapılan tebligat üzerine süresi içinde gidermeyen derneklerin, şubesi açılamaz.

Dernek şube kuruluş bildirimi ve eklerinin incelenmesinde, sonucun kuruculara bildirilmesinde derneklere ilişkin hükümler uygulanır. Şube, şube merkezinin bulunduğu yerin il müdürlüğünce kütüğe kaydedilir.

Derneğin Şubelerinin Organları

Genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu bulunması şarttır. Eğer ki dernek şubeleri isterse denetim kurulu yerine 1 adet denetçi de belirleyebilirler. İstenildiği takdirde farklı organlar da oluşturulabilir.

Dernek Şubelerinin Tabi Olduğu Kurallar

Dernek şubelerinin görev ve yetkileri ile ilgili hususlar hakkında Medeni Kanun hükümleri uygulanmaktadır. Dernek ile şubesi aynı kurallara tabidir.

Dernek şubeleri, olağan genel kurul toplantılarını, merkez olağan genel kurulu toplantısından en az iki ay önce tamamlamak ve genel kurul sonuç bildiriminin bir örneğini toplantının yapıldığı tarihi izleyen kırk beş gün içinde mülki idare amirliğine ve genel merkezlerine bildirmek zorundadırlar.

Derneklerin Temsilcilik Açması

Dernekler gerekli gördüğü hallerde temsilcilik açma hakkına sahiptir. Bu temsilciler şube veya genel kurullarında temsil edilmez.

Dernek şubelerinin temsilcilik açması söz konusu değildir. Temsilciliğin adresi yönetim kurulu kararı ile temsilci olarak görevlendirilen kişi tarafından o yerin en büyük mülki amirine yazılı olarak bildirilmelidir. Derneklerin temsilcilik açması hususu Dernekler Kanunun 24. maddesinde hükme bağlanmıştır.

Dernekler, gerekli gördükleri yerlerde dernek faaliyetlerini yürütmek amacıyla temsilcilik açabilirler. Temsilcilikler, şube veya dernek genel kurullarında temsil edilmezler.

Dernek şubeleri temsilcilik açamazlar. Temsilciliğin adresi, yönetim kurulu kararıyla temsilci olarak görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından o yerin mülkî idare amirliğine yazılı olarak bildirilir.

Derneklerin Üst Kuruluşlar Kurması

Dernekler federasyon ve konfederasyon şeklinde üst kuruluşlar kurmak amacıyla bir araya gelebilirler.

Derneklerin Federasyon Kurması

Kuruluş amacı aynı olan en az 5 derneğin bir araya gelmesi ile kurulur. Her federasyonun bir tüzüğü vardır. Bu husus Türk Medeni Kanunu’nun 96. maddesi ve Dernekler Yönetmeliğinin 9. maddesinde ele alınmıştır.

Federasyonun tüzel kişilik kazanması kuruluş bildirimi, tüzük ve diğer gerekli belgelerin yerleşim yerinin en büyük mülki amirine verilmesiyle gerçekleşir.

Federasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az beş derneğin, amaçlarını gerçekleştirmek üzere üye sıfatıyla bir araya gelmeleri suretiyle kurulur.

Her federasyonun bir tüzüğü bulunur.

Federasyon, kuruluş bildirimi, tüzük ve gerekli belgelerin yerleşim yerinin en büyük mülkî amirine verilmesiyle tüzel kişilik kazanır.

Federasyonlar kuruluş amaçları aynı olan en az beş derneğin bir araya gelmesi ile kurulurlar. Federasyonlar, kuruluş bildirimi ve eklerini mülki idare amirliğine vermek suretiyle tüzel kişilik kazanırlar.

Federasyon kuracak dernek temsilcileri tarafından imzalanmış Kuruluş Bildirimi ve aşağıda belirtilen ekler, federasyonun kurulacağı yerin mülki idare amirliğine verilir:

• Kurucu dernek temsilcileri tarafından imzalanmış bir adet federasyon tüzüğü,
• Federasyon kurulması yönünde derneklerce alınmış genel kurul karar örneği,
• Kurucuların derneği temsil etmekle yetkilendirildiğine ilişkin ilgili dernek yönetim kurullarının karar örneği,
• Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde, bu tüzel kişilerin federasyonlara kurucu olabilmesine dair İçişleri Bakanlığınca izin verildiğini belirten federasyon kurucuları tarafından imzalanmış yazılı beyan,
• Geçici yönetim kurulu üyeleri ile yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste veya yazı.

Federasyonlar hakkında bu Yönetmeliğin derneklerle ilgili hükümleri uygulanır.

Derneklerin Konfederasyon Kurması

Konfederasyonlar, kuruluş amacı aynı olan en az 3 federasyonun bir araya gelmesiyle oluşmaktadır. Her konfederasyonun bir tüzüğü bulunur. Konfederasyonun tüzel kişilik kazanması kuruluş bildirimi, tüzük ve diğer gerekli belgelerin yerleşim yerinin en büyük mülki amirine verilmesiyle gerçekleşir.

Konfederasyon konusu Türk Medeni Kanunu’nun 97. Maddesi ve Dernekler Yönetmeliğinin 10. maddesinde hükme bağlanmıştır.

Konfederasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az üç federasyonun, amaçlarını gerçekleştirmek üzere üye sıfatıyla bir araya gelmeleri suretiyle kurulur.

Her konfederasyonun bir tüzüğü bulunur.

Konfederasyon, kuruluş bildirimi, tüzük ve gerekli belgelerin yerleşim yerinin en büyük mülkî amirine verilmesiyle tüzel kişilik kazanır.

Konfederasyonlar kuruluş amaçları aynı olan en az üç federasyonun bir araya gelmesi ile kurulurlar. Konfederasyonlar kuruluş bildirimi ve eklerini mülki idare amirliğine vermek suretiyle tüzel kişilik kazanırlar.

Konfederasyon kuracak federasyon temsilcileri tarafından imzalanmış Kuruluş Bildirimi ve aşağıda belirtilen ekler, konfederasyonun kurulacağı yerin  mülki idare amirliğine verilir:

• Kurucu federasyon temsilcileri tarafından imzalanmış bir adet konfederasyon tüzüğü,
• Konfederasyon kurulması yönünde federasyonlarca alınmış genel kurul karar örneği,
• Kurucuların federasyonu temsil etmekle yetkilendirildiğine ilişkin ilgili federasyon yönetim kurullarının karar örneği,
• Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından kurulan federasyon niteliğindeki tüzel kişiliklerin bulunması halinde, bu tüzel kişilerin konfederasyonlara kurucu olabilmesine dair İçişleri Bakanlığınca izin verildiğini belirten konfederasyon kurucuları tarafından imzalanmış yazılı beyan,
• Geçici yönetim kurulu üyeleri ile yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste.

Konfederasyonlar hakkında bu Yönetmeliğin derneklerle ilgili hükümleri uygulanır.

Federasyon ve Konfederasyona İlişkin Ortak Hükümler

Federasyon ve Konfederasyon kuruluş bildirimleri ve eklerinin incelenmesinde derneklere ilişkin hükümler uygulanır.

Federasyon ve Konfederasyonlar merkezlerinin bulunduğu yerin il dernekler müdürlüğü tarafından kütüğe kaydedilir. Bu üst kuruluşlarla ilgili hususlar Dernekler Yönetmeliğinin 11. Maddesi ve Türk Medeni Kanunu’nun 98. maddesinde düzenlenmiştir.

Federasyon ve konfederasyon kuruluş bildirimleri ve eklerinin incelenmesinde, sonucun kuruculara bildirilmesinde derneklere ilişkin hükümler uygulanır. Federasyon ve konfederasyonlar, merkezlerinin bulunduğu yerin il müdürlüğünce kütüğe kaydedilir.

Tüzüğü incelemeden geçmemiş veya inceleme sırasında belirlenen aykırılıkları veya noksanlıklarını tebligata rağmen gidermemiş dernek veya federasyonlar, üst kuruluş kurucusu olamazlar.

Dernekler, bağlı oldukları federasyonun; federasyonlar da bağlı oldukları konfederasyonun genel kurulunda en az üçer üye ile temsil olunurlar. Temsilci üyeler, ilgili derneklerin ve federasyonların genel kurullarınca seçilirler.

Federasyon ve konfederasyonlara ilişkin diğer hususlar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır.

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.

Duygu Maide KARATAŞ & Av. Ahmet EKİN