Cezanın Ertelenmesi Nedir?

Cezanın ertelenmesi infazının belirli süreyle geri bırakılması anlamına gelmektedir. Cezanın ertelenmesi kurumu Türk Ceza Kanununun 51. maddesinde detaylı şekilde düzenlenmiştir. Hukukumuzda kamu davasının ertelenmesi, hükmün açıklanmasının geri bırakılması gibi erteleme halleri de mevcuttur.

Erteleme bir infaz şekli olup sanığın daha lehine olan hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilecek hallerde ve cezanın ertelenmesine karar verilemez. Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemeyecek hallerde cezanın ertelenmesi yoluna gidilebilecektir.

Hapis cezasının ertelenmesi ile ilgili önemli hususlar şu şekildedir;

• Cezanın ertelenmesi yalnızca hapis cezaları için geçerli olup adli para cezalarının ertelenmesi mümkün değildir.
• Cezanın ertelenebilmesi için daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezası alınmamış ve sonraki ceza iki yıldan fazla olmamalıdır.
• Denetim süresinde suç işlenmemesi halinde ceza infaz edilmiş olacaktır.
• Ertelenen ceza tekerrüre esas alınır.
• Ertelemenin gerekçesi failin suçu işledikten sonra yargılama sürecinde pişmanlık göstermesidir.
• Denetim süresi içerisinde denetimli serbestlik tedbiri uygulanır.

Hapis cezasının ertelenmesi

Madde 51-

(1) İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Bu sürenin üst sınırı, fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıldır. Ancak, erteleme kararının verilebilmesi için kişinin;

a) Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması,

b) Suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması, Gerekir. (

2) Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Bu durumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir. Koşulun yerine getirilmesi halinde, infaz hâkimi kararıyla hükümlü infaz kurumundan derhal salıverilir.

(3) Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz.

(4) Denetim süresi içinde;

a) Bir meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam etmesine,

b) Bir meslek veya sanat sahibi hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,

c) Onsekiz yaşından küçük olan hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkanı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine, Mahkemece karar verilebilir.

(5) Mahkeme, denetim süresi içinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir. Bu kişi, kötü alışkanlıklardan kurtulmasını ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunur; eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya nezdinde çalıştığı kişilerle görüşerek, istişarelerde bulunur; hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişme hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek infaz hâkimine verir.

(6) Mahkeme, hükümlünün kişiliğini ve sosyal durumunu göz önünde bulundurarak, denetim süresinin herhangi bir yükümlülük belirlemeden veya uzman kişi görevlendirmeden geçirilmesine de karar verebilir.

(7) Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, infaz hâkiminin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi halinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine infaz hâkimliğince karar verilir.

(8) Denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır.

Cezanın Ertelenmesinin Koşulları Nelerdir?

Türk Ceza Kanununun 51. maddesinin 2. fıkrasında hapis cezasının ertelenmesinin şartları açıkça düzenlenmiştir.

Faile İlişkin Koşullar Nelerdir?

Failin daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması gerekmektedir. Kasten işlenen suçlarda 3 ay ve daha az cezaya hükmedilmişse cezanın ertelenmesine karar verilebilir. Önceden adli para cezası alınması halinde cezanın ertelenmesine karar verilemez.

Kişi birden fazla suç işler ve bunlardan biri hakkında 3 aydan fazla hapis cezası verilir ve bu ceza kesinleşmezse cezanın ertelenebilmesi mümkün olabilecektir.

Affa uğramış olan önceki mahkumiyetin süresi ne olursa olsun cezanın ertelenmesine engel teşkil etmez.

Sanığın daha önce gerçekleştirdiği fiil suç olmaktan çıkarılmışsa bu fiil cezanın ertelenmesine engel teşkil etmeyecektir.

Hapis cezasının ertelemeye engel olabilmesi için kesinleşmiş olması gerekir. Kesinleşmemiş kararlar cezanın ertelenmesine engel teşkil etmez.

Taksirli suçtan alınan ceza, cezanın ertelenmesine sebep oluşturmaz.

Yalnızca Türk mahkemelerinde verilen cezalar cezanın ertelenmesine engel teşkil edebilir.

Adli para cezasının ödenmemesi nedeniyle tazyik hapsinin uygulanması cezanın ertelenmesine engel teşkil etmez.

Suça İlişkin Koşullar Nelerdir?

İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Bu sürenin üst sınırı, fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıldır.

Hapis cezası dışındaki yaptırımlar ertelenemez. Yani adli para cezaları ve güvenlik tedbirlerinin ertelenebilmesi mümkün değildir.

Yargıtay verilen cezaları değerlendirirken sanığa verilen cezaların tümünün toplamına değil belirlenmiş cezaların ayrı ayrı değerlendirilmesine hükmetmektedir.

İşlenen suç yaptırım olarak hem hapis hem de adli para cezası ihtiva etmekteyse hapis cezası ertelenirken adli para cezası infaz edilecektir.

Koşullu salıverilme hali cezanın ertelenmesine engel teşkil eder. Çünkü şartla salıverilmede mahkumiyet hükmü varlığını korumaktadır.

Uzlaştırma ve ön ödeme ertelemeye engel teşkil etmemektedir.

Mahkemeye İlişkin Koşullar Nelerdir?

Cezanın ertelenebilmesi için sanığın suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması gerekir. Erteleme kararı verilebilmesi için failin istemde bulunması veya duruşmaya gelmesi gerekmez, mahkeme yokluğunda da bu hususa resen karar verebilir.

Hakim takdir hakkını kullanırken erteleyip ertelememe konusunda gerekçesini açıklamalıdır.

Bu koşul ile cezanın ertelenmesi kişiselleştirildiğinden iştirak halinde işlenen suçların faillerinin biri tarafından ertelenme söz konusu olurken diğerleri bakımından olmayabilir.

Ertelemenin Koşula Bağlanması Nedir?

Türk Ceza Kanununun 51. maddesinin 2. fıkrasına göre; “Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Bu durumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir. Koşulun yerine getirilmesi halinde, infaz hâkimi kararıyla hükümlü infaz kurumundan derhal salıverilir.” Bu fıkra gereğince zararın tazmini şekline hakim tarafından karar verilmekte olup hakimin takdir yetkisindedir.

İşlenen suç sebebiyle kamunun veya mağdurun maddi zararı oluşmuşsa bu zarar giderilmeksizin erteleme kararı verilmesi hakkaniyet ile bağdaşmamaktadır. Yani tazmin için mağdurun talepte bulunması aranmamaktadır.

Denetim Süresi Nedir?

Türk Ceza Kanununun 51. maddesinin 3. fıkrasına göre; “Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz.”

Denetim süresi karar tarihinden değil hükmün kesinleşmesi tarihinden itibaren başlamaktadır.

Denetim süresi içinde; hükümlünün bir meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam etmesine, bir meslek veya sanat sahibi hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına, onsekiz yaşından küçük olan hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkanı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine, Mahkemece karar verilebilir

Mahkeme, hükümlünün kişiliğini ve sosyal durumunu göz önünde bulundurarak, denetim süresinin herhangi bir yükümlülük belirlemeden veya uzman kişi görevlendirmeden geçirilmesine de karar verebilir.

Cezanın ertelenmesi bir infaz biçimi olması sebebiyle bu süreçte hükümlü hakkında hak yoksunluklarına karar verilebilmesi mümkündür.

Ertelemenin Düşmesi Nedir?

Türk Ceza Kanununun 51. maddesinin 7. fıkrasına göre; “Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, infaz hâkiminin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi halinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine infaz hâkimliğince karar verilir. “

Yani düşme nedenleri hükümlünün denetim süresi içerisinde kasıtlı suç işlemesi ve kendisine yüklenen yükümlülüklere uyarılara rağmen uymamakta ısrar etmesidir.

Ertelemenin Sonuçları Nelerdir?

Cezası ertelenmiş hükümlü denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır.

Cezası ertelenen hükümlünün denetim süresi içerisinde kasıtlı suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere uymaması halinde erteleme cezasının kısmen veya tamamen ceza infaz kurumunda çektirilmesine karar verilebilir.

Cezanın ertelenmesi halinde; denetim süresi, denetim süresinin yükümlülüklere uygun veya iyi halli geçirilip geçirilmediği adli sicile kaydedilir.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Ezgi YÜCEL