Bekletici Mesele Nedir? Ön Sorun Nedir?

Bekletici mesele, bir davanın görülmesi sırasında meydana gelen ve davanın incelenmesi ya da sonuçlandırılması için başka bir görevli makam tarafından çözümlenmesi gereken sorunlarıdır. Ön sorun ise, bir davaya devam edilebilmesi veya davada karar verilebilmesi için çözümlenmesi gereken konuları ifade eder.

Ön Sorun Nedir?

İlk itirazlar, yetki itirazının incelenmesi, delilin sahteliğinin ileri sürülmesi üzerine sahtelik incelemesi vb. durumlar birer ön sorundur.

Yargılama sırasında, davaya ilişkin bir ön sorun ortaya çıkarsa, ilgili taraf, bunu dilekçe vermek suretiyle yahut duruşma sırasında sözlü olarak ileri sürebilir. Hakim taraflarca ileri sürülen ön sorunu incelemeye değer görürse belirleyeceği süre içinde, varsa delilleriyle birlikte cevabını bildirmesi için diğer tarafa tefhim veya tebliğ eder.

Her iki taraf arasında ön sorun hakkında uyuşmazlık varsa hakim tarafları dinledikten sonra karar verir.

Ön sorun hakkında verilen karar taraflara tefhim veya tebliğ edilir.

Hakim ön sorun hakkındaki karar ile davadan elini çekiyorsa nihai karardır. Eğer hakim davaya devam ediyorsa ara karardır.

Bekletici Mesele Nedir?

Bekletici mesele, bir davanın görülmesi sırasında meydana gelen ve davanın incelenmesi ya da sonuçlandırılması için başka bir görevli makam tarafından çözümlenmesi gereken sorunlarıdır.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 165’te bekletici mesele düzenlenmiştir. Söz konusu madde hükmüne göre iki durumda bekletici mesele yapılabilir:

• Bir davada hüküm verilebilmesi, başka bir davaya, idari makamın tespitine yahut dava konusuyla ilgili bir hukuki ilişkinin mevcut olup olmadığına kısmen veya tamamen bağlı ise mahkemece o davanın sonuçlanmasına veya idari makamın kararına kadar yargılama bekletilebilir.
• Bir davanın incelenmesi ve sonuçlandırılması başka bir davanın veya idari makamın çözümüne bağlı ise mahkeme, ilgili tarafa görevli mahkemeye veya idari makama başvurması için uygun bir süre verir. Bu süre içinde görevli mahkemeye veya idari makama başvurulmadığı takdirde, ilgili taraf bu husustaki iddiasından vazgeçmiş sayılarak esas dava hakkında karar verilir.

Yemin yerine getirildikten sonra yalan yere yemin sebebiyle açılan ceza davası bekletici mesele yapılamaz.

Hukuk sistemimizde kural olarak bekletici mesele yapma zorunluluğu yoktur. Bu konudaki takdir yetkisi mahkemeye aittir. Ancak bazı hallerde bekletici mesele yapılması zorunlu olabilir.

Bir sorun kanunda bekletici mesele olarak düzenlenmişse hakimin bekletici sorun yapma mecburiyeti vardır.

Bekletici sorun yapma zorunluluğunun bulunduğu hallerde hukuk mahkemesi sonuçlanmasını beklediği dava veya iş ile ilgili verilecek kararla bağlıdır.

Bekletici mesele yapma zorunluluğunun bulunmadığı hallerde bir konunun bekletici mesele yapılıp yapılmayacağını hakim takdir eder. Buna ihtiyari bekletici sorun denir.

Bir Sorunun Bekletici Mesele Olabilmesinin Şartları:

• Bekletici mesele yapılan davanın başka bir mahkemede derdest olması,
• İki dava arasında bağlantı bulunması.

Bekletici mesele hakkında karar verilesiyle birlikte hukuk mahkemesi tarafından yeni bir duruşma günü belirlenir. Sonuçlanması beklenen dava kural olarak bekletici mesele yapan davayı etkiler.

Hukuk mahkemesinin bekletici mesele kararı ara karar niteliğindedir ve bu karara karşı tek başına istinaf veya temyiz yoluna gidilemez.

Stj. Av. Atike KARAMAN & Av. Ahmet EKİN