Ağırlaştırılmış Müebbet ve Müebbet Hapis Cezası Kaç Yıl?

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası TCK m. 47; müebbet hapis cezası ise TCK m. 48’de düzenlenmiştir. 

TCK m. 47’e göre; “Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası hükümlünün hayatı boyunca devam eder, kanun ve Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikte belirtilen sıkı güvenlik rejimine göre çektirilir.”

TCK m. 48’e göre; “Müebbet hapis cezası, hükümlünün hayatı boyunca devam eder.” 

Müebbet Hapis Cezası Kaç Yıl?

Müebbet hapis cezasının infaz süresi kural olarak ömür boyu olmakla birlikte koşullu salıverme hükümlerinden yararlanılması halinde bu süre 24 yıl olmaktadır. Ancak hükümlünün koşullu salıvermeden yararlanması için belli bir süreyi iyi halli olarak geçirmesi şarttır. 

Müebbet hapis cezası aşağıda bahsedilen suçlara uygulanmaktadır:

• Kasten öldürme (TCK 81),
• Askeri komutanlıkların gasp edilmesi (TCK 317),
• Düşman ile iş birliğinde bulunma suçu (TCK 303),
• Savaş sırasında yaşan haber yaymak (TCK 323),
• Gizli kalması gereken bilgileri ifşa etmek (TCK 330),
• Devlet güvenliğine dair belgeler ile işlenen suçlar (TCK 326),
• Devlet sırlarından yararlanma ve devlet hizmetlerinde sadakatsizlik (TCK 333),
• Devlet güvenliğine dair bilgileri temin etmek (TCK 327),

Ömür Boyu Hapis Cezası Kaç Yıl Yatar? 

TCK m. 48’e göre müebbet hapis cezası, hükümlünün hayatı boyunca devam eder. Müebbet kelime anlamı olarak yaşadığı sürece olan, ömür boyu anlamına gelmektedir. Ancak bu durum hükümlünün koşullu salıverme kurumundan faydalanması halinde değişiklik gösterir.

Koşullu salıverme ile müebbet hapis cezasının infaz süresi 24 yıl olmaktadır. Koşullu salıvermeden yararlanan müebbet hapis cezalarındaki infaz süreleri şu şekilde sıralanabilir:

• Müebbet ile ağırlaştırılmış müebbet halinde 36 yıl,
• Birden fazla müebbet halinde 36 yıl,
• Ağırlaştırılmış müebbet ile süreli hapis halinde en çok 36 yıl,
• Müebbet ile süreli hapis halinde en fazla 30 yıl,
• Tekerrür şeklinde işlenen suç nedeniyle müebbet halinde 33 yıldır.

Müebbet Hapis Cezasının İnfaz Şekli 

Müebbet hapis cezasına çarptırılan kişiler, kendileri için uygulanacak rejimi ve yerleştirilecekleri infaz kurumunu belirlemek amacıyla, kanunda belirtilen esaslar doğrultusunda kişisel ve sosyal özelliklerini değerlendirmek üzere gözlem altına alınırlar. Bu gözlem süresi en fazla altmış gün olabilir. Hükümlü; kişiliği, diğer durumu ve suçun işlenme koşullarına göre gerektiğinde gözlemden muaf tutulabilir. Gözlem sürecinin sonunda, gözlem merkezi hükümlüye ilişkin dosyayı görüşleriyle birlikte Adalet Bakanlığı’na iletir. Bakanlık, bu gözlemler doğrultusunda hükümlünün gönderileceği infaz kurumunu belirler.

Müebbet hapis cezasının infazında, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına özgü infaz rejimi uygulanmaz. Müebbet hapis cezasına mahkum olanlar, koşullu salıverilme süresinin üçte ikisini yüksek güvenlikli cezaevlerinde geçirdikten ve iyi hal gösterdikten sonra, tutum ve kişiliklerine uygun diğer infaz kurumlarına nakledilebilir.

Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası 

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası müebbet hapis cezasında olduğu gibi ömür boyu sürer ancak farklı olarak kanun ve Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikte belirtilen sıkı güvenlik rejimine göre çektirilir. 

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası aşağıda belirtilen suçlarda uygulanmaktadır:

• Soykırım suçu (TCK 76),
• Nitelikli kasten öldüre suçu (TCK 82),
• Yasaklanan bilgileri siyasal veya askeri casusluk maksadıyla açıklama (TCK 337),
• İşkence suçu işleyerek öldürme (TCK 94),
• Cinsel saldırı suçu neticesinde öldürme (TCK 102),
• Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak suçu (TCK 302),
• Siyasal veya askeri casusluk (TCK 328),
• Gizli kalması gereken bilgileri açıklama (TCK 330),
• Yasaklanan bilgilerin casusluk maksadıyla temini (TCK 335).

Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası Kaç Yıl? 

Türk Ceza Kanunu’na göre ağırlaştırılmış müebbet cezasına çarptırılanlar için infaz süresi ömür boyudur ancak koşullu salıverme hükümlerinden faydalanması halinde bu süre 30 yıldır.

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını, infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.

Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezasının İnfaz Edileceği Cezaevi 

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazına Dair Kanun’nun 9. maddesi uyarınca, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan hükümlülerin cezaları, “yüksek güvenlikli” kapalı ceza infaz kurumlarında yerine getirilir.

Müebbet Cezasının İnfaz Şekli ve Yeri 

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 9. Maddesine göre “Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum olan hükümlülerin cezaları “yüksek güvenlikli” kapalı cezaevlerinde infaz edilir.’’

Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları, hem iç hem de dış güvenlik personeline sahip olan, kaçışa karşı teknik, mekanik, elektronik ve fiziksel önlemlerle donatılmış tesislerdir. Bu kurumlarda oda ve koridor kapıları sürekli kapalı tutulur, ancak mevzuatta belirtilen durumlarda farklı odalardaki hükümlüler arasında ve dış dünya ile sınırlı temaslar sağlanabilir. Bu tür tesislerde, sıkı güvenlik rejimine tabi tutulan hükümlüler, bir veya üç kişilik odalarda barındırılır.

İlgili kanunun 23. Maddesinde infaz şekli anlatılmıştır. 

 (1) Hükümlülerin gözlem ve sınıflandırılması aşağıdaki esaslara göre yapılır:

a) Hükümlülerin kişisel özellikleri, bedensel, aklî ve sağlık durumları, suç işlemeden önceki yaşamları, sosyal çevre ve ilişkileri, sanat ve meslek faaliyetleri, ahlâkî eğilimleri, suça bakış açıları, hükümlülük süreleri ve suç türleri belirlenerek, durumlarına uygun infaz kurumlarına ayrılmaları ve bunlara göre saptanacak infaz ve iyileştirme rejimi; gözlem, inceleme ve değerlendirme yöntemiyle çalışan gözlem ve sınıflandırma merkezlerinde veya kapalı ceza infaz kurumlarının bu hizmete ayrılan bölümlerinde yapılır. Hükümlüler, işledikleri suç tiplerine, gösterdikleri eğilimlere, tutum ve davranışları nedeniyle sıkı gözetim ve denetim altında bulundurulmaları gerekip gerekmediğine göre yüksek güvenlikli ceza infaz kurumlarına veya normal güvenlikli ceza infaz kurumlarına veya açık ceza infaz kurumlarına gönderilirler.

b) Bu merkezlerde; mümkün olduğunca kriminoloji, penoloji, davranış bilimleri, adalet psikolojisi veya ceza hukuku alanında bilgi ve deneyime sahip yöneticiler, psikiyatri uzmanı, hekim, adlî tıp uzmanı, psikolog, pedagog, çocuk gelişimcisi, sosyal çalışmacı, psikolojik danışman, rehberlik uzmanı ve öğretmen gibi uzman görevliler ile diğer kurum görevlileri bulundurulur.

c) Kadın, çocuk ve genç hükümlüler ile ilgili gözlem ve sınıflandırma, gerekli görülen yer veya bölgelerdeki ayrı gözlem ve sınıflandırma merkezlerinde veya bunların noksanlığı hâlinde kadın, çocuk ve kadın ve erkek gençlik kapalı ceza infaz kurumlarının bu hizmete ayrılan bölümlerinde yerine getirilir.

d) Hükümlülerin gözlemleri, gözlem kurulunca kuruma kabul tarihinden başlayarak tek kişilik odalarda yapılır. Ancak kurumun tek kişilik odası bulunmaması veya kısıtlı sayıda olması durumunda tahsis edilmiş özel bölümlerinde de yapılabilir.

e) Ağırlaştırılmış müebbet hapis ve müebbet hapis cezalarına veya iki yıldan fazla süreli hapis cezasına mahkûm olanlar, haklarında uygulanacak rejimi ve gönderilmeleri gereken infaz kurumunu ve bu maksatla kişisel ve sosyal özelliklerini belirlemek için Kanunda gösterilen esaslar uyarınca gözleme tâbi tutulurlar. Gözlem süresi altmış günü geçemez.

f) Hükümlü; kişiliğine, sair hâllerine, suçun işlenmesindeki özelliklere göre gerektiğinde gözleme tâbi tutulmayabilir.

g) Gözlem sonunda, gözlem merkezi hükümlüye ait dosyayı görüşü ile birlikte Adalet Bakanlığına gönderir. Gözlem sonucuna göre hükümlünün gönderileceği infaz kurumu Bakanlıkça belirlenir. (Ek cümle: 25/5/2005-5351/2 md.) Ancak, yapılan gözlem ve sınıflandırma sonunda idare ve gözlem kurulunca aynı ceza infaz kurumunda veya o yer Cumhuriyet Başsavcılığına bağlı diğer ceza infaz kurumlarında kalması uygun bulunan hükümlülerin dosyaları Bakanlığa gönderilmez ve cezalarının infazına, bulundukları veya Cumhuriyet Başsavcılığınca gönderilecekleri bağlı ceza infaz kurumlarında devam olunur.

(2) (Mülga: 2/7/2018-KHK/700/160 md.)

(3) Kısa süreli hapis cezaları, Kanunda gösterilen esaslara göre infaz olunur. (Mülga ikinci cümle: 25/5/2005-5351/2 md.)

Adli ve Terör Suçlarında Müebbet, Ağırlaştırılmış Müebbet ve Süreli Hapis Cezalarında Ne Kadar Yatar?

Adi suçlarda müebbet, ağırlaştırılmış müebbet ve süreli hapis cezalarında yatar süreleri değişiklik göstermektedir.

• Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis: 5275 sayılı Kanunun 107/2. maddesi uyarınca, hükümlü 30 yılını infaz kurumunda geçirdiğinde koşullu salıverilmeden yararlanabilir. Bu süre için indirim uygulanmaz. Bihakkın tahliye süresi ise  5275 sayılı Kanunun 107/6. maddesi uyarınca 45 yıldır.
• Müebbet Hapis: 5275 sayılı Kanunun 107/2. maddesi gereğince, hükümlü 24 yılını infaz kurumunda geçirdiğinde koşullu salıverilmeden yararlanabilir. Bu süre için indirim uygulanmaz. Bihakkın tahliye süresi ise 5275 sayılı Kanunun 107/6. maddesi uyarınca 36 yıldır.
• Diğer Süreli Hapis Cezaları: 5275 sayılı Kanunun 107/2. maddesi gereğince, hükümlüler cezalarının 2/3’ünü infaz kurumunda iyi halli olarak geçirdikleri takdirde şartlı tahliyeden yararlanırlar (1/3 oranında indirim uygulanır). Bihakkın tahliye süresi ise cezanın toplam süresi kadardır.

Terör suçlarında müebbet, ağırlaştırılmış müebbet ve süreli hapis cezalarında yatar süreleri değişiklik göstermektedir:

• Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis: 5275 sayılı Kanunun 107/4. maddesi uyarınca, hükümlü 36 yılını infaz kurumunda geçirdiğinde koşullu salıverilmeden yararlanabilir. Bu süre için indirim uygulanmaz. Bihakkın tahliye süresi ise 5275 sayılı Kanunun 107/6. maddesi uyarınca 54 yıldır.
• Müebbet Hapis:  5275 sayılı Kanunun 107/4. maddesi gereğince, hükümlü 30 yılını infaz kurumunda geçirdiğinde koşullu salıverilmeden yararlanabilir. Bu süre için indirim uygulanmaz. Bihakkın tahliye süresi ise 5275 sayılı Kanunun 107/6. maddesi uyarınca 45 yıldır.
• Diğer Süreli Hapis Cezaları:  5275 sayılı Kanunun 107/4. maddesi gereğince, hükümlüler cezalarının 3/4’ünü infaz kurumunda iyi halli olarak geçirdikleri takdirde şartlı tahliyeden yararlanırlar (1/4 oranında indirim uygulanır). Bihakkın tahliye süresi ise cezanın toplam süresi kadardır.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Ezgi DEMİROCAK