Adi Konkordato Nedir?

Adi konkordato borçlunun alacağı mallar rehinle güvence altına alınmamış ve imtiyazlı olmayan alacaklılarının belli bir çoğunlukla anlaşması ve mahkemenin bu anlaşmayı onaylamasıyla olur. Borçlarını tasfiye edip bunun sonucu mal varlığı elinde kalan borçlunun işlerine devam etmesini sağlayan icra kurumudur.

İflas dışı ve iflas içi konkordato olmak üzere ikiye ayrılır.

İflas Dışı Konkordato: 

Borçlunun iflasa tabi olup olmadığına bakılmaksızın, alacaklılar ile borçlu arasında yapılmış konkordatodur. Borçlu iflasa tabi değilse doğrudan bu yola başvurulabilir. Borçlu iflasa tabi ise, iflas etmeden evvel başvurulabilecek ve teklifin tasdiki halinde borçluyu iflastan kurtarabilecek bir yoldur.

İşleyiş Süreci:

Konkordato Teklifi:

İflasa tabi olsun veya olmasın tüm borçlular konkordato teklifinde bulunabilir. Borçlusu hakkında iflas kararı isteyebilecek olan tüm alacaklılar da icra mahkemesine borçlu adına konkordato başvurusunda bulunabilir. İİK madde 285;

“Borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebilir. İflâs talebinde bulunabilecek her alacaklı, gerekçeli bir dilekçeyle, borçlu hakkında konkordato işlemlerinin başlatılmasını isteyebilir.”

İşbu kanun maddesinde herhangi bir borçlu ifadesi geçtiği için konkordato talebinde bulunan kişinin iflasa tabi olması şart değildir. Tacir olmayanlar da bu yola başvurabilirler. Fakat konkordato talebinin olması durumunda tacir olmayanlar için iflas kararı verilememektedir.

Konkordato teklifi yapma hakkı sadece alacaklılara verilmemiştir. İflas isteminde bulunabilen her alacaklı borçlu için konkordato talebinde bulunabilir. Fakat bu durumun gerçekleşebilmesi için hakkında konkordato istenen borçluların iflasa tabi kişiler olması gerekmektedir. Alacaklılar bu talebi gerekçeli bir dilekçeyle birlikte mahkemeye başvurması gerekmektedir.(İİK m.185/2)

(İİK m.185/2)–İflâs talebinde bulunabilecek her alacaklı, gerekçeli bir dilekçeyle, borçlu hakkında konkordato işlemlerinin başlatılmasını isteyebilir.

Görevli Ve Yetkili Mahkeme:

Konkordato teklifinin sunulacağı yetkili ve görevli mahkeme; Asliye Ticaret Mahkemesidir. (İİK m.285/3)

Madde 285 –Yetkili ve görevli mahkeme; iflâsa tabi olan borçlu için 154 üncü maddenin birinci veya ikinci fıkralarında yazılı yerdeki, iflâsa tabi olmayan borçlu için yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesidir

Başvuruya Eklenecek Belgeler:

İcra İflas Kanunu m.286/1 hükmünce konkordato istemine eklenecek belgeler aşağıdaki gibi düzenlenmiştir:

1. Konkordato ön projesi
2. Borçlunun mal varlığının durumunu gösterir belgeler
3. Alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste
4. Karşılaştırmalı yarar tablosu
5. Makul güvence veren denetim raporu ve dayanakları

Usul

Konkordato istemi bir dava değil, çekişmesiz yargı işi olarak nitelendirilmektedir. Konkordato isteminde bulunan kişiden maktu başvurma harcı ve nispi harçlar alınır. (Harçlar K. 1 sayılı tarife B/2)

Konkordato isteğinde bulunan kişinin konkordato gider avansını yatırması gerekmektedir. Eğer bu avans süresi içinde yatırılmazsa davanın koşul eksiliği sebebiyle usulden reddine karar verilir. (İİK m.285/4, HMK m.114,115/2)

İİK m.285/4- Konkordato talebinde bulunan, Adalet Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan tarifede belirtilen konkordato gider avansını yatırmaya mecburdur. Bu durumda 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 114 üncü ve 115 inci maddeleri kıyasen uygulanır

Konkordato teklifi, icra mahkemesince, iflas kararının ilanı usulüne göre (İİK m.166) ilan edilir. Bu ilandan itibaren 10 gün içinde alacaklılar icra mahkemesine itirazda bulunabilirler. Bu itirazda bulunulmaz veya itiraz reddedilirse icra mahkemesi, konkordato teklifini inceler ve kanuni şartları taşıdığı kanaatine varırsa konkordato mühleti verir.

Konkordato Mühleti:

Ticaret mahkemesi konkordato mühletinin verilip verilmeyeceği hususunda inceleme yaparken borçluyu ve talep etmesi halinde alacaklıyı dinleyebilir.

Geçici Mühleti Nedir?

Geçici konkordato mühleti borcunun mal varlığını korumak amacıyla gerekli bütün önlemelerin mahkeme tarafında alındığı ve konkordato işleminin başarısının mümkün olup olmadığını mahkemece atanan komiser eşliğinde yakından incelenen konkordato sürecinin ilk basamağıdır.

Koşul:

Ticaret mahkemesi, incelediği konkordato teklifini ve diğer koşulları kanuna uygun bulursa, İİK 286’daki belgeler de eksiksiz bir şekilde sunulmuşsa, borçluya en fazla üç aylık –geçici- konkordato mühleti verilerek konkordato komiseri atar. Belge ve kayıtların süresinde ve eksiksiz sunulmaması durumunda geçici mühlet kararı verilemez ve alacaklının talep ettiği konkordato isteminin de reddine karar verilir.(İİK m.287/2)

Süre:

Geçici mühlet süresi 3 aydır.Bu süreçte borçlunun veya konkordato komiserinin talebi üzerine mühletin en çok 2 ay daha uzatılmasına karar verebilir. Neticede geçici mühlet 5 ayı geçemez. Konkordatonun gerçekleşmeyeceği açıkça anlaşılıyor veya borçlunun malvarlığının korunması için gerekli görülüyorsa, geçici mühletin bitmesi beklenmeden konkordato komiserinin talebi üzerine, borçlu ve alacaklılar da dinlenerek konkordato mühleti kaldırılabilir.

İlan Bildirimi ve Sonuçları:

Geçici konkordato mühleti, kesin konkordato mühletinin sonuçlarını doğurur. Geçici konkordato mühleti kararı ticaret sicili gazetesinde ve basın ilan kurumunun resmi portalında ilana çıkarılır. (İİK m.288)

İlanda, alacaklıların ilanından itibaren 7 gün içinde dilekçe ile itiraz ederek, konkordato mühleti verilmesini gerektiren bir hal bulunmadığını ileri sürebilecekleri ve bunu delillendirerek ticaret mahkemesinden konkordato talebinin reddini isteyebilecekleri belirtilir (İİK 288/2, c2)

İİK 288/2, c2-İlanda ayrıca alacaklıların, ilândan itibaren yedi günlük kesin süre içinde dilekçeyle itiraz ederek konkordato mühleti verilmesini gerektiren bir hâl bulunmadığını delilleriyle birlikte ileri sürebilecekleri ve bu çerçevede mahkemeden konkordato talebinin reddini isteyebilecekleri belirtilir

 Geçici mühletin uzatıldığını ya da geçici mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine ilişkin kararlar da aynı şekilde ilan olunur ve gerekli yerlere bildirilir.(İİK m.288/3)

İİK m.288/3-Geçici mühletin uzatılmasına ve geçici mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine ilişkin kararlar da ikinci fıkra uyarınca ilân olunur ve ilgili yerlere bildirilir.

Bu süre sonunda mahkeme geçici konkordato komiserinin düzenlediği raporu inceleyerek kesin mühlet verilmesine karar verir. Mahkeme duruşma yaparak geçici mühletten kesin mühlete geçme kararı alırsa, kesin mühlet kararı verilir.

         İİK Madde 288-Geçici mühlet, kesin mühletin sonuçlarını doğurur.

• Geçici mühlet kararıyla birlikte mahkeme inceleme yapılması amacıyla geçici komiser görevlendirir. Komiser sayısı alacak miktarı ve alacaklı sayısına göre değişebilir.(İİK m.287/3,c.2)
• Geçici mühlet kararı veren mahkeme borçlunun malvarlığı muhafazası için gerekli tüm önlemleri alır.(İİK m.287/1)
• Geçici mühlet kararının verildiği tarih iptal davası açma sürelerinin hesaplanmasında, haczin veya iflasın açılmasının yerini tutar.(İİK m.309/k)
• Geçici mühlet isteminin sonuçlarına karşı yasa yoluna başvurulamaz.(İİK m.287/6)

Kesin Mühleti Nedir?

Kesin mühlet iflas dışı konkordatoda konkordato talebinin onaylanmasından önce geçici mühlet süresi içerisinde mahkemenin verdiği kararla hakkında konkordato talep edilen borçlunun konkordato hükümlerinden yararlanmasını sağlayan özel bir hükümdür.

Koşul: 

İİK m.289/3 gereğince Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması hâlinde borçluya kesin mühlet verilebileceği hükmü düzenlenmiştir.

Usul:

Mahkeme, kesin mühlet hakkındaki kararını geçici mühlet içinde verir.(İİK m.289/1).  Kararın verilebilmesi için mahkeme borçluyu , eğer konkordato istemini alacaklı talep ettiyse talepte bulunan alacaklıyı duruşmaya çağırır.

Duruşmada borçlu ve konkordato komiseri de bulunur. Bu kesin mühlet içerisinde alacaklılar ve borçlu bir araya gelip teklif edilen konkordatoyu oylayıp onaylar veya duruma göre reddederler.

Süre:

Bu konkordato projesinin alacaklıların onayına sunulması gerekir. Bu onaya sunma işlemi kesin mühlet içerisinde gerçekleşir. Kesin mühlet 1 yıldır. Gerektiği hallerde mahkeme altı ay uzatılmasına karar verebilir. Ayrıca 6 ay da tasdik aşamasına gelip de tasdik edilememe gerekçesi oluşturan sebepler varsa mahkemece uzatılabilir. Neticede 1 yıl + 6 + 6 ay olmak üzere toplamda en çok 2 yıl için kesin mühlet kararı verilebilir. Ayrıca konkordato komiserinin görevine devam edip etmeyeceğine de bu aşamada karar verilir. Buna ek olarak mahkeme, en fazla 7 alacaklıdan oluşan bir alacaklılar kurulu oluşturulmasına karar verebilir.

İlan Bildirimi:

Geçici mühlette izlenen yol ,süreçler ve işlemler burada da geçerlidir.

Sonuçları:

Konkordato mühleti içerisinde borçluya hiçbir şekilde takip yapılamaz ve başlamış olan talipler durur. Evvelce alınmış olan ihtiyatî tedbir ve ihtiyatî haciz kararları uygulanmaz, bir takip işlemi ile kesilebilen zamanaşımı ve hak düşürücü süreler işlemez.  Kesin mühletin sonuçlar İİK 295,296,297,298’de ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Nihayet konkordato mühleti içerisinde alacaklılar ve borçlular bir araya gelir, borçlunun ödeme teklifleri yani konkordato projesi alacakların onayına sunulur. Alacaklar kabul ederse diğer şartlar da varsa ticaret mahkemesine sunulur. Ticaret mahkemesi tasdik kararı verirse konkordato projesi tasdik edilmiş olur ve uygulama bu projeye göre yapılır. Yani borçlar bu kapsamda ödenir.

Konkordato sürecinde bütün malların kıymet takdiri yapılır (İİK m.298). Bu, konkordato komiserinin görevidir. Rehinli mallar hariç, yapılan kıymet takdiri kesindir. Rehinli mallar kıymet takdirleri yapıldıktan sonra rehin alacaklılarının incelenmesine sunulur. Onlar da bildirimden itibaren 7 gün içinde bu konu hakkında yeniden bir inceleme yapılmasını isteyebilirler. Ve haklı görülürlerse mahkeme tarafından kıymet takdiri yaptırılır.

Konkordato komiseri ayrıca alacaklılara alacaklarını bildirmeleri için bir ilan çıkarır. Bu ilan İcra ve İflas Kanunu madde 288’deki usule göre yapılır. (İİK m.299) Bu noktada alacağını bildirmeyen alacaklı konkordato müzakerelerine davet edilmez yani devre dışı kalmış olur. Ancak bir de bilançodan anlaşılabilen alacaklılar vardır ki bu alacaklılar bildirimde bulunmasalar bile alacakları bilançodan anlaşıldığı için müzakerelere katılırlar.

Daha sonra borçlu, bu bildirilen alacaklar hakkında beyan ve açıklamada bulunmak üzere davet edilir. Borçlunun beyanlarının doğru olup olmadığı da yine borçlunun defterlerine bakılarak incelenir. Borçlunun beyanları doğrultusunda bazı alacaklar şüpheli hale gelmiş olabilir ve şüpheli hale gelen bu alacaklar mahkemeye bildirilir. Çekişmesiz alacaklar rapora eklenir.

Bu  aşamalardan sonra alacaklılar toplantıya çağırılır.

Konkordato Polisinin Görevleri:

• Konkordato projesinin tamamlanmasına katkıda bulunmak
• Borçlunun faaliyetlerini denetlemek
• Borçlunun malvarlığının defterini tutmak ve rehinli malların kıymetinin takdirini yapmak
• İlan, alacaklıların ve borçlunun beyana daveti
• Borçlunun defter ve belgeleri üzerinde inceleme yaparak rapor vermek
• Konkordatonun seyri hakkında bilgi vermek
• Diğer görevler

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Mervenur ÖZKAN