Suç Sayılmayan Hukuka Aykırı Eylemler Nedir?

Suç Niteliğinde Olmayan Hukuka Aykırı Eylemler Nedir?

Bir eylemin suç olup olmadığının tespiti için ilk olarak o eylemin karşılığına belirlenen yaptırımın ceza veya güvenlik tedbiri olup olmadığına bakılması gerekmektedir. Şayet yaptırım ceza veya güvenlik tedbiri ise bu halde suçtan bahsedilmektedir.

Suç Ve Haksız Eylemler Nelerdir?

Haksız eylem yalnızca bir sözleşmenin tarafına değil herkese karşı uyulması gereken bir hukuksal yükümlülüğün ihlalidir. Örneğinin bir kimsenin evinin kapısına zarar vermek haksız eylemdir.

Her haksız eylem suç oluşturmadığı gibi her suç da haksız eylem oluşturmamaktadır. Örneğin silahlı terör örgütü suçu her ne kadar suçsa da haksız fiil değildir. Çünkü zarar olmadan haksız fiil söz konusu olamaz.

Suçun yaptırımı ceza veya güvenlik tedbiriyken haksız eylemin yaptırımı tazminat, eski hale getirme gibi hukuksal yaptırımlardır.

Haksız eylemlerde yasallık unsuru aranmazken suçlarda yasallık unsuru hakimdir.

Zarar olmadan haksız eylem olmazken zarar suçlarının yanı sıra tehlike suçlarına da Türk Ceza Kanununda yer verilmiştir.

Suça teşebbüs cezai sorumluluk doğururken haksız eyleme teşebbüs tazminat sorumluluğu doğurmamaktadır.

Suç Ve İdari Yaptırım Gerektiren Eylemler Arasındaki Fark Nedir?

İdari yaptırım gerektiren fiiller yargı kararına gerek olmaksızın idareye özgü yöntemlerle uygulanan yaptırımlardır. Örneğin; ruhsatın iptali, idari para cezaları.

Eylem için öngörülen yaptırım ceza veya güvenlik tedbiri ise suçtan bahsedilebilirken, yaptırım disiplin cezası, ruhsatın iptali, idari para cezası vs. ise idari yaptırım gerektiren eylemden söz edilebilmektedir.

Suçlar Kabahatlerden Nasıl Ayırt Edilir?

Kabahatler Kanununun 2. maddesine göre kabahat kavramından yasanın karşılığında idari yaptırım uygulanması ön görülen haksızlık anlaşılmaktadır. Kabahatler hakkında 5326 sayılı Kabahatler Kanunu uygulama alanı bulmaktadır.

Kabahatler icrai veya ihmali hareketin gerçekleştirildiği an işlenmiş olur. Sonucun oluştuğu zaman suçun işleniş zamanı bakımından önemlin değildir.

Suçlar ve kabahatlerin bazı ortak yönleri bulunmaktadır. Bunlar;

• Kabahatler Kanununa göre kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, Türk Ceza Kanununun hukuka uygunluk nedenleri ile kusurluluğu ortadan kaldıran nedenlere ilişkin hükümleri, kabahatler bakımından da uygulanır.
• Türk Ceza yasasındaki zaman bakımından uygulanma kuralları kabahatler bakımından da geçerlidir.
• 12.2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun yer bakımından yetki kuralları kabahatler açısından da geçerlidir.
• Suçlar bakımından olduğu gibi kabahat de icraî veya ihmali davranışla işlenebilir. İhmali davranışla işlenmiş kabahatin varlığı için kişi açısından belli bir icraî davranışta bulunma hususunda hukukî yükümlülüğün varlığı gereklidir.

Suç ve kabahatlerin farkları ise şunlardır:

• Kimse işlendiği zaman yürürlükte bulunan yasanın suç saymadığı eylemden cezalandırılamazken hangi fiillerin kabahat oluşturduğu, kanunda açıkça tanımlanabileceği gibi; kanunun kapsam ve koşulları bakımından belirlediği çerçeve hükmün içeriği, idarenin genel ve düzenleyici işlemleriyle de doldurulabilir.
• Suça teşebbüs cezalandırılmaktadır. Kabahate teşebbüs cezalandırılmaz. Ancak, teşebbüsün de cezalandırılabileceğine dair ilgili kanunda hüküm bulunan haller saklıdır.
• Suçlar hem yurtdışında hem yurtiçinde işlendiğinde cezalandırılır. Kabahatler yalnızca ülke içinde işlenmişse cezalandırılır.
• Tüzel kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanamaz. Kabahatten dolayı tüzel kişi hakkında yaptırım uygulanabilir.
• Suçlar kural olarak kasten işlenebilir. Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hallerde cezalandırılır. Kabahatler, kanunda açıkça hüküm bulunmayan hallerde, hem kasten hem de taksirle işlenebilir.
• Suç karşılığında ceza veya güvenlik tedbirine hükmedilebilirken kabahat karşılığı idari para cezası veya idari tedbirlere hükmedilebilir.
• Suç işleyenleri yargılamaya mahkemeler yetkiliyken kabahatin varlığı halinde karar vermeye idari makamlar yetkilidir.
• Suç işlenmesi halinde itiraz, istinaf ve temyize başvurulabilirken kabahat halinde yalnızca itiraz yasa yoluna başvurulabilir.

Suçlar Disiplin Suçlarından Nasıl Ayırt Edilir?

Disiplin suçunu, kamu hizmeti düzenini bozan eylemler bütünü olarak tanımlayabiliriz.  Disiplin suçu teşkil edecek olan davranışların neler olduğu ve önceden belirlenmiş olmalıdır.

Disiplin suçu ve adli suçların farkları nelerdir?

• Adli suçlarda tipiklik ve yasallık ilkesi hakim olup kıyas yasakken disiplin suçlarında kıyasın uygulanabilmesi mümkündür.
• Adli suçları herkes işleyebilirken disiplin suçlarını yalnız bazı kişiler işleyebilmektedir.
• Ceza yasaları ülkede bulunan herkese uygulanabilirken disiplin mevzuatı yalnızca belirli kişilere uygulanabilir.
• Adli cezaları mahkemeler verebilirken disiplin cezalarını belirli makamlar verebilmektedir.
• Adli cezalara karşı idari başvuru yolu mevcut değilken disiplin cezalarına idari başvuru yolu açıktır.
• Adli suçlarda şikayetten vazgeçilmesi kamu davasını düşürmekteyken disiplin soruşturmasına şikayetten vazgeçmenin etkisi bulunmamaktadır.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Ezgi YÜCEL