İdarenin Özel Hukuk Sözleşmeleri Nelerdir?
İdarenin özel hukuk sözleşmeleri; kamu ihale sözleşmeleri, idarenin alım satım ve kira sözleşmeleri, abonman sözleşmeleri, bayındırlık sözleşmeleri, kamu işçileriyle arasındaki sözleşmeler, bir kısım personel ile arasındaki özel hukuk sözleşmeleri ve yap işlet sözleşmeleridir.
Abonman Sözleşmeleri Nedir?
Abonman sözleşmeleri, su ve doğalgaz gibi bedel karşılığında dağıtılan hizmetlerin kullanılması amacıyla kullanılan sözleşmelerdir. Abonman sözleşmeleri ile belirli bir konu, şartlar, karşılıklı hak ve borçlar belirlenir. Sözleşmedeki şartların yerine getirilmediği durumlarda idare kendi yükümlülüklerinden kaçınır ve gerektiği durumlarda cezai şart hükümlerini uygular.
Abonman sözleşmelerinin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar adli yargıda çözülür.
Abonman sözleşmelerinin konusu ve kapsamı tarafların serbest iradelerinin bir ürünü değildir. Bu sözleşmeleri idarenin dahi serbest bir şekilde hazırlama yetkisi bulunmamaktadır. Abonman sözleşmesinin genel koşulları düzenleyici işlemler ile hazırlanır. Ayrıca bu sözleşmeler kural işlem niteliği taşır ve abonelik olduğu gibi idareyi de bağlar.
Kamu İhale Sözleşmeleri Nedir?
Kamu ihale sözleşmeleri, idarenin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetleri temin etmesini sağlar. Kamu ihale sözleşmelerinde sözleşmenin imzalanmasından sonra taraflar sözleşme hükümleri ile bağlanır.
Kamu İhalelerinde Kullanılan Temel Kanunlar Nelerdir?
Kamu ihale sözleşmeleri 2 temel kanuna göre yapılır. Bu kanunlardan ilki 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu diğeri ise 4734 sayılı Kamu İhale Kanunudur. 4734 sayılı kanun kapsamında düzenlenen sözleşmelerde 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri kanunu, bu kanunda gerekli hükmün eksikliği halinde borçlar kanunu hükümleri uygulanır.
Kamu İhale Kanunlarına Tabi Olan İhale İşleri Nelerdir?
Kamu ihale kanununa tabi olan ihale işlemleri mal alımları, hizmet alımları ve yapım işleridir.
Mal alımları, satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile taşınır ve taşınmaz mal ile hakları kapsar.
Hizmet alımları, bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, tanıtım, temizlik, danışmanlık, basım ve yayım, toplantı, organizasyon, koruma ve güvenlik, yemek hazırlama, sergileme, fotoğraf, film, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler, mesleki eğitim, yazılım hizmetleri, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanması vb. diğer hizmetleri kapsar.
Yapım işleri ise bina, demiryolu, karayolu, otoyol, liman, havalimanı, köprü, santral gibi işler ve bu işlerle alakalı imalat, nakliye, onarım, restorasyon ve montaj gibi işlemleri kapsamaktadır.
Kamu İhalelerinin Temel İlkeleri Nelerdir?
Kamu ihalelerinin temel ilkeleri, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununda Öngörülen İlkeler ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunda Öngörülen İlkelerdir.
2886 Sayılı Devlet İhale Kanununda Öngörülen İlkeler Nelerdir?
2886 sayılı Devlet İhale Kanununda öngörülen ilkeler aşağıda sayılmıştır:
- Açıklık ve rekabetin sağlanması ilkesi
- Gizlilik ilkesi
- İhale konusunun kısımlarına bölünememesi ilkesi
- İhalelerin ayrı ayrı yapılması ilkesi
- En uygun fiyatın temin ilkesi
4734 Sayılı Kamu İhale Kanununda Öngörülen İlkeler Nelerdir?
4734 sayılı Kamu İhale Kanununda öngörülen ilkeler aşağıda sayılmıştır:
- Saydamlık ilkesi
- Rekabetin sağlanması ilkesi
- Eşit muamele ilkesi
- Gizlilik ilkesi
- İhale konusunun kısımlara bölünememesi ilkesi
- İhalelerin ayrı ayrı yapılması ilkeleri
- Güvenlik ilkesi
- Kamuoyu denetimi ilkesi
- Ödeneği bulunmayan işçiler için ihale çıkarılmaması
- ÇED olumlu belgesinin alınması
- Temel usullerin önceliği ilkesi
Alım ve İhale Usulleri Nelerdir?
Kamu alımları, alım usulleri ve ihale usulleri olmak üzere iki tanedir. Her kamu alımının ihale usulü ile yapılabilmesi mümkün değildir.
4734 sayılı kanun kapsamında açık ihale, belli istekli kişiler arasında ihale ve pazarlık usulleri ihale usulleri; doğrudan temin ve tasarım yarışmaları ise alım usulleri olarak belirlenmiştir.
2886 sayılı kanunda ise kapalı teklif usulü, açık teklif usulü, belli istekliler arasında kapalı teklif usulü, yarışma usulü ve pazarlık usulü olmak üzere 5 çeşit usul düzenlenmiştir.
İhale Süreci Nasıldır?
İhale, kanunlarda belirtilmiş olan yazılı usul ve koşulların varlığında mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek olan birisi üzerine bırakıldığını ifade eden bir kavramdır.
Hazırlık aşamasında bütçede ihale için yeterli ödeneğin varlığının tespiti yapılır, yapım işlerinde arsa temin edilir, mülkiyet, kamulaştırma ve gereken durumlarda imar işlemlerinin tamamlanır ve uygulama projeleri yapılır ve ÇED olumlu belgesi alınır. İhale komisyonu kurulur, ihale dokümanı hazırlanır, ihalenin yaklaşık maliyeti tespit edilir.
İlan aşaması, ihale aşamasından sonra gelir. İhale ilanı geçici etkili genel karardır. Açık ihale usulü vasıtası ile yapılacak olanların ilanları ihale tarihinden en az 40 gün önce, belli istekli kimseler arasında ihale usulü ile yapılacakların ön yeterlilik ilanları, son başvuru tarihinden en az 14 gün önce, pazarlık usulü ile yapılacak olanlarda ise ihale tarihinden en az 25 gün önce Kamu İhale Bülteninde en az 1 defa yayımlanmak sureti ile yapılır.,
Tekliflerin sunulması ve değerlendirilmesinde teklif zarfları sunulur, geçici teminat istenir, teklifler alınır, açılır ve değerlendirilir.
İhalenin karara bağlanması ve sözleşmenin imzalanmasında ihale komisyonu tarafından karar verilir, ihale kararı onaylanır ve onaylanması ile kesinleşen ihale kararı teklif veren bütün isteklilere bildirilir.
İhale Sürecinde Ortaya Çıkan Uyuşmazlıklar Nasıl Çözülür?
İhale sürecinde ortaya çıkan uyuşmazlıklar idari dava açılmadan önce idari başvuru yolları, karşılaştırmalı olarak şikayet ve itirazen şikayet başvuru yolları ve idari başvurular sonrası yapılan inceleme olmak üzere üç farklı yol ile çözülebilir.
Duygu Maide KARATAŞ & Av. Ahmet EKİN
