İcra Hukukunda Paraların Ödenmesi ve Paylaştırılması
İcra Hukukunda Paraların Ödenmesi ve Paylaştırılması, icra takibinin son aşamasıdır. Bu aşamada, icra dairesi tarafından haczedilen malların satışından elde edilen para, alacaklılara ödenir veya paylaştırılır. Paraların ödenmesi veya paylaştırılması için, haczedilen bütün mal ve hakların satışının tamamlanmış olması gerekir.
Paraların ödenmesi veya paylaştırılması sırasında, öncelikle ortak giderler karşılanır. Bu giderlere satış, paylaştırma, nakliye ve yediemin giderleri örnek verilebilir. Ortak giderler çıkarıldıktan sonra kalan para, alacaklıların sırasına göre dağıtılır. Alacaklıların sırası, iflas hukukundaki sıraya göre belirlenir. Buna göre, rehinli alacaklar, konkordato alacakları, malın aynından doğan kamu alacakları, imtiyazlı adi alacaklar ve imtiyazsız adi alacaklar sırasıyla ödenir.
Ödeme
Paraların dağıtılabilmesi için haczedilen tüm mal ve hakların satışının tamamlanmış olması gerekmektedir. Ancak, haczedilen malların bir kısmı satıldıktan sonra elde edilen para, icra müdürü tarafından avans olarak alacaklılara verilebilir.
Paraların paylaştırılması sürecine geçilebilmesi için, haciz, satış ve paylaştırma giderleri gibi masrafların, satış bedelinden çıkarılması gerekmektedir.
Paraların paylaştırılması aşamasında, alacaklılara ana alacakları, varsa işlemiş faiz ve takip giderleri ödenir. Satıştan elde edilen para, tüm alacakları karşılayacaksa, icra dairesi ödemeyi alacaklı veya vekilinin banka hesabına yapar. Ancak, alacaklılar paralarını alırken %2 cezaevi harcı kesilir; bu harç, tarafların aksini kararlaştırmadıkça borçluya yükletilemez.
Eğer satıştan elde edilen para, tüm alacaklıların alacaklarını karşılamaya yetmezse, icra dairesi tarafından yeni hacizler yapılır. Bu hacizlere tamamlama haczi denir. Tamamlama haczine rağmen elde edilen toplam para, tüm alacakları karşılamaya yetmiyorsa, icra dairesi tarafından sıra cetveli düzenlenir. Sıra cetveli, hangi alacaklıya hangi sırada ne kadar miktarda para verileceğini gösteren listedir.
Satıştan elde edilen para bütün alacakları karşılamıyorsa, icra müdürü sıra cetveli düzenler ve parayı bu sıraya göre paylaştırır.
Sıra Cetveli Nedir?
Eğer satış tutarı tüm alacaklıların alacaklarını karşılamıyorsa, icra dairesi alacaklıların sıra cetvelini oluşturur.
Sıra cetvelinin bir örneği tüm ilgililere tebliğ edilir. Alacaklılar, tebliği takiben yedi gün içinde sıra cetveline itiraz etme veya genel mahkemede sıra cetvelinin iptali için dava açma hakkına sahiptirler.
Paraların paylaştırılması öncesinde sıra cetvelinin kesinleşmesi gerekmektedir. Sıra cetveline göre paylaşım yapılırken, tüm alacaklılar alacaklarının tamamını alamayabilir. İmtiyazlı alacaklılar alacaklarının tamamını talep edebilirken, imtiyazsız alacaklılar sadece bir kısmını alabilir.
Aynı derecede hacze iştirak eden alacaklılar, sıra cetvelinde gösterilen sıraya göre sıralanır. Bu sıralama, İcra ve İflas Kanunu’nun 206. maddesinde belirtilmiştir.
Sıra cetvelinde sıralama şu şekildedir:
- Devletin malın aynından doğan kamu alacağı
- Rehinli alacaklar
- Adi alacaklar
- İşçilerin iş ilişkisine dayanan alacakları ile iflas nedeniyle iş ilişkisinin sona ermesi üzerine hak ettikleri tazminatlar
- İşverenlerin, işçiler için yardım sandıkları veya sair yardım teşkilatı kurması nedeniyle doğan alacakları
- İflasın açılmasından önceki son bir yıl içinde tahakkuk eden aile hukukundan doğan nafaka alacakları
- Velayet ve vesayet nedeniyle malları borçlunun idaresine bırakılan kimselerin bu ilişki nedeniyle doğan alacakları
- Özel kanunlarda imtiyazlı belirtilen alacaklar
- İmtiyazsız diğer alacaklar
Sıra Cetveline Karşı Şikayet
Sıra cetveline karşı şikayet, icra müdürünün kanuna aykırı hareket ettiği düşünüldüğünde başvurulabilir. Şikayet, sıra cetvelinin düzeltilmesini sağlayabilir.
Sıra Cetveline İtiraz Davası
Alacaklılar, sıra cetveline alınan bir alacakla ya da sırayla ilgili itiraz etmek istediklerinde genel mahkemede sıra cetveline itiraz davası açabilirler. Davayı açma süresi, sıra cetvelinin alacaklıya tebliğinden itibaren yedi gündür.
Davalı, sıra cetveline itiraz davasında ispat yükümlülüğü altındadır. Davacı, davayı kazandığında sadece kendi yararlanır.
Bu süreçte, adil bir dağılım ve doğru bir uygulama için dikkatli bir değerlendirme yapılmalıdır.
Aciz Belgesi Nedir?
Paraların paylaştırılması sonucunda alacağını tamamen alamayan alacaklıya, ödenmeyen alacak kesimi için aciz belgesi verilir. Bu belge icra dairesi tarafından re’sen ve harç ve resme gerek duyulmaksızın verilir.
Aciz belgesi; kesin ve geçici aciz belgesi olarak ikiye ayrılır:
Kesin Aciz belgesi
Kesin aciz belgesi, icra takibinin sonucunda borçlunun tüm mallarının satılmasına rağmen alacaklıların alacaklarını tamamen alamadıklarını gösteren bir belgedir. Bu belge, alacaklılara borçlulara karşı bazı hukuki avantajlar sağlar. Örneğin, alacaklılar, kesin aciz belgesine dayanarak borçluların iflasını isteyebilir veya borçluların yeni edindikleri malları üzerine haciz koydurabilir. Ayrıca, kesin aciz belgesi, borç ikrarını içeren bir senet niteliğinde olduğu için, alacaklılar, borçluların itirazlarını kaldırmak için bu belgeyi delil olarak kullanabilir.
Geçici Aciz belgesi
Geçici aciz belgesi, icra takibinde borçlunun haczedilebilir mallarının bulunduğu ancak bunların alacağı karşılamaya yetmediği durumlarda düzenlenen bir belgedir. Bu belge, alacaklıya tasarrufun iptali davası açma hakkı verir. Geçici aciz belgesi, haciz tutanağı ile birlikte verilir ve kesin aciz belgesinden farklı olarak, borçlunun malvarlığının yetersizliğini geçici olarak gösterir.
Ekin Hukuk Bürosu olarak İcra Hukuku alanında uzman avukat kadromuzla iletişime geçmek ve dava ve işlemlerinizi takip etmek için bize ulaşabilirsiniz.
Stj. Av. Nesrin KOŞAR & Av. Ahmet EKİN
