İşkence Suçu ve Cezası (TCK m. 94)

İşkence suçu bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına neden olacak davranışların yapılmasıdır.

İşkence Suçu Nedir?

İşkence suçu sistematik ve belli bir sürece yayılan fiillerle kamu görevlisinin bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışlar sergilemesi ile oluşur. Sürekliliği olmayan ve ani gelişen, tek sefere mahsus olan davranışlar işkence suçu olarak değerlendirilmemektedir.

İşkence suçu Türk Ceza Kanunu’nun 94. maddesinde düzenlenmiştir.

İşkence Suçunun Cezası Nedir?

Bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışları gerçekleştiren kamu görevlisi hakkında TCK m. 94/1 uyarınca üç yıldan oniki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Suçun kadına karşı işlenmesi hâlinde cezanın alt sınırı beş yıldan az olamaz.

Suçun TCK m.94/2 uyarınca;

1. Çocuğa, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye ya da gebe kadına karşı,
2. Avukata veya diğer kamu görevlisine karşı görevi dolayısıyla,

İşlenmesi halinde, sekiz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur

Fiilin cinsel yönden taciz şeklinde gerçekleşmesi halinde, on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur (TCK m.94/3).

Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış İşkence Suçunun Cezası Nedir?

İşkence fiilleri, mağdurun ;

• Duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına,
• Konuşmasında sürekli zorluğa,
• Yüzünde sabit ize,
• Yaşamını tehlikeye sokan bir duruma,
• Gebe bir kadına karşı işlenip de çocuğunun vaktinden önce doğmasına,

Neden olmuşsa, yukarıdaki maddeye göre belirlenen ceza, yarı oranında artırılır (TCK m.95/1).

İşkence fiilleri, mağdurun;

• İyileşmesi olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine,
• Duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesine,
• Konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına,
• Yüzünün sürekli değişikliğine,
• Gebe bir kadına karşı işlenip de çocuğunun düşmesine,

Neden olmuşsa, yukarıdaki maddeye göre belirlenen ceza, bir kat artırılır (TCK m.95/2).

İşkence fiillerinin vücutta kemik kırılmasına neden olması halinde, kırığın hayat fonksiyonlarındaki etkisine göre sekiz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur (TCK m.95/3).

İşkence sonucunda ölüm meydana gelmişse, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunur (TCK m.94/4).

İşkence Suçunun Unsurları Nelerdir?

İşkence suçu TCK m. 94’te düzenlenmekle birlikte, işkence teşkil eden fiiller tek tek sayılmamıştır. Ancak, kanuna göre bir fiilin işkence suçunun gerçekleştiğinin kabul edilebilmesi için şu şartları sağlaması gerekir:

• Fiil, kamu görevlisi tarafından icra edilmelidir.
• Fiil belli bir süre içinde sistematik ve süreklilik arz edecek şekilde sergilenmelidir.
• Fiil, insanlık onuruyla bağdaşmayan, mağdurun bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak bir davranış şeklinde olmalıdır.
• İşkence suçunu oluşması için genel kast yeterlidir, özel kast aranmaz.

İşkence Suçu Şikâyete Tabi Midir?

İşkence suçu, şikâyete tabi suçlar arasında bulunmamaktadır. Herhangi bir şikâyet süresi yoktur.

Savcılık işkence suçu işlendiğini öğrenir öğrenmez resen (kendiliğinden) soruşturma başlatmalıdır. Şikâyetten vazgeçme ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz.

İşkence Suçu Adli Para Cezasına Çevrilebilir Mi?

Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. İşkence suçunda hükmedilen hapis cezaları adli para cezasına çevrilememektedir.

İşkence Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması Kararı

CMK madde 231’e göre; hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için;

1. Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,
2. Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,
3. Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi, gerekir.

İşkence suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi mümkün değildir.

İşkence Suçunda Şikâyet Süresi ve Zamanaşımı

İşkence suçunda TCK m. 94/6 uyarınca dava zamanaşımı süreleri işlemez.

İşkence suçu açısından dava zamanaşımı süresi işlemediğinden, suçun üzerinden ne kadar uzun süre geçmiş olursa olsun yine de soruşturma açılabilir.

İşkence Suçunda Görevli Mahkeme

İşkence suçunda görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.

Ekin Hukuk Bürosu olarak; suçun mağduru veya faili olmanız halinde sürecin takibini gerçekleştirebiliriz. Ceza hukuku alanında uzman avukat kadromuzla görüşmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 

Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN