Sigorta Sözleşmesinin Sona Erdiği Haller

Sigorta sözleşmelerinin sona erdiği halleri şöyle sıralayabiliriz:

• Sözleşmede yazılan süre sona erdiğinde sigorta sözleşmesi de sona erecektir.
• Riskin gerçekleşmesi: Sözleşme ile temin edilen risk gerçekleştiğinde ve zarar sigortaları açısından bu tam hasara yol açtığında sigorta sözleşmesi sona erer. Kısmi hasarlarda ise risk gerçekleştiğinde sigorta bedeli bu oranda azalır. Bununla birlikte kanun koyucu iki tarafa da sözleşmeyi feshetme yetkisi vermiştir. Ancak sigortacı bu hakkını sigorta tazminatını ödemeden kullanamaz.
• Riskin gerçekleşme imkânının kalmaması.
• Sigorta konusunun ortadan kalkması: Sigorta edilen menfaat temin edilen riskten başka bir nedenle ortadan kalkarsa, zayi olursa sözleşme yine sona erecektir. Bu hem zarar hem meblağ sigortaları için söz konusudur. Örneğin zarar sigortalarında yangına karşı sigortalanan bir ev depremden ötürü yıkılırsa sigorta konusu ortadan kalktığı için sigorta sözleşmesi sona erer. Aynısı meblağ sigortaları için de geçerlidir. Kaza riskine karşı sigorta yaptıran biri hastalıktan ölürse sözleşme sona erer.
• Sigorta sözleşmesinin fesih ya da cayma ile sona ermesi. Bu durumlarda her iki taraf da bu halleri öğrendikten itibaren 1 aylık süre içinde karşı tarafa bildirimde bulunarak sözleşmenin feshini sağlayabilirler. Bu düzenlemenin bir istisnası vardır, zorunlu sigortalar ile prim ödemesinden muaf haline gelen can sigortaları hakkında bu uygulanmaz. Sigorta ettiren, ödeme güçlüğüne düşen ya da hakkında yapılan takip semeresiz kalan sigortacıdan taahhüdünü yerine getirebileceğine dair teminat isteyebilir. Sigortacı bu teminatı bu istemden itibaren 1 hafta içinde vermezse sigorta ettiren sözleşmeyi feshedilebilir. Prim ödenmeden evvel sigorta ettiren ödeme güçlüğüne düşer veya hakkında yapılan takip semeresiz kalırsa sigortacı sigorta ettirenden teminat isteyebilir. 1 hafta içinde verilmezse sözleşmeyi feshedebilir.
• Sigortacının iflası da sigorta sözleşmesini sona erdirir.
• Tarafların anlaşması
• Sigorta sözleşmesinin süresinin tespit edilmesi, sigorta sözleşmesinde süre doğal olarak tarafların iradesi ile belirlenir. Ancak taraflar sözleşmede bir süre tespit etmemişler ise, md.1410’da bir tamamlayıcı hüküm bulunmaktadır. Buna göre sözleşmeye bir süre konulmamışsa sözleşmenin süresi tarafların iradesi, yerel teamüller ve içinde bulunulan hal ve şartlar dikkate alınarak mahkeme tarafından belirlenir. Uygulamada genellikle sigorta sözleşmeleri 1 yıllık yapılır. Sözleşmenin başlangıç tarihi ve sona erme tarihi poliçeye yazılır. Bu sürenin bitiminde başlangıç tarihi bir önceki poliçedeki bitiş tarihi olarak belirtilerek ikinci bir poliçe düzenlenir. Böylece teminatın sürekliliği sağlanır. Tabi böyle bir durumda ikinci poliçenin gösterdiği sözleşme birinci poliçenin işaret ettiği sözleşmenin devamı mı yoksa ikinci poliçenin düzenlenmesiyle yeni bir sözleşme mi akdedilmiştir. Kural şudur; Poliçede ya da zeyilnamede ikinci poliçenin dolayısıyla işaret ettiği sözleşmenin birinci sözleşmenin devamı olduğuna dair bir ibare yoksa kural ikinci poliçenin yeni bir sigorta sözleşmesine işaret ettiğidir.

Bunun dışında doktrinde 3 farklı sigorta süresi görüşü mevcuttur:

1. Şekli sigorta süresi: Sigortacının kabul haberinin sigorta ettirene varmasıyla başlayıp sözleşmenin bir nedenle sona ermesine kadar devam eden süreyi anlatır.
2. Maddi sigorta süresi: Kısaca sigortacının sorumluluğunun devam ettiği süreyi anlatır. Bu da kural olarak primin ödendiği andan (çünkü sigortacının riski taşıma sorumluluğu bu anda başlar) riskin gerçekleşebileceği süre boyunca devam eder.
3. Teknik sigorta süresi: Sigorta ettirenin prim borcunun devam ettiği zaman dilimini gösterir. Bu da kural olarak sözleşmenin yapılıp poliçenin sigorta ettirene geçmesiyle başlar. Primin toptan ya da taksitle ödenmesine göre devam eder.

Sigorta hukukuna ilişkin dava ve işlemlerin takibinin vekil aracılığıyla yürütülmesi hak kaybının engellenmesi için oldukça önemlidir. Ekin Hukuk Bürosu olarak sigorta hukuku alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.

Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN