Basın Avukatı
Basın Hukuku Nedir?
Yayın faaliyetleri ile bu faaliyetlerden kaynaklanan uyuşmazlıklarla ilgilenen hukuk dalına basın hukuku denmektedir. Basın hukukunun temelini basın özgürlüğü oluştursa da basın özgürlüğünü sınırsız olarak nitelendirmek doğru olmayacaktır. Nitekim bu özgürlük diğer kişilerin hak ihlaline sebebiyet vermemesi gerekmektedir.
Basın hukuku sadece iletişim aracı vasıtasıyla yapılan yayın faaliyetleri ile ilgilenmemekte; aynı zamanda basın özgürlüğünü ve bu özgürlüğünün kapsamını ve sınırlarını ele almaktadır.
Basın hukuku sürekli gelişen bir hukuk dalıdır. Nitekim internet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte basın hukuku hayatımızın önemli bir parçasını oluşturmuş vaziyettedir.
İnternet portallarında medya aracılığıyla yayımlanan haber niteliği taşıyan yazılar çoğu zaman kişilik haklarına zarar vermektedir. Basın yoluyla kişilik haklarının ihlali gazete, dergi ve haber yoluyla olabileceği gibi kitap ve broşür gibi basılmış eserlerle de gerçekleşebilir.
Basın hukukunda basın ve medya aracılıyla işlenen suçlar bakımından çeşitli yaptırımlar düzenlenmiştir. Ancak bu fiilleri sadece öngörülen yaptırımlara indirgenmesi doğru olmayacaktır. Söz konusu hukuka aykırı fiilden dolayı manevi tazminatı yükümlülüğü de doğmaktadır.
Medya ve Basın Hukuku Avukatı Kime Denir?
Medya ve basın hukuku avukatı medya ve basın ile ilgili olarak çıkan uyuşmazlıkların çözümünü sağlar ve ilgili kişilere hak kaybına uğramamak adına hukuki danışmanlık verir.
Basın yoluyla kişilik hakkı zedelenen kişilerin hak kaybına uğraması için medya ve basın hukuku avukatı maddi ve manevi tazminat davaların takibini müvekkili için sağlamaktadır. Basın hukuku sadece bu alan ile sınırlı olmayıp çeşitli sözleşme tipleri de söz konusudur. Medya ve basın hukuku avukatı bu sözleşmelerin hazırlanmasında, düzenlenmesinde ve revize edilmesinde etkin rol oynar.
Basın Hukuku Hizmet Kapsamı
Diğer hukuk dalları ile bağlantılı olan basın hukuku sürekli gelişen bir hukuk dalı olarak nitelendirilir. Dolayısıyla basın hukukunun hizmet kapsamı oldukça geniş olup hizmet kapsamını bir alan ile sınırlandırmak mümkün değildir.
Medya vasıtasıyla yayınlayan haberler çoğu zaman haber unsurlarını taşımamakta, aksine hakaret, iftira ve rencide edici sözler içermektedir. Bu yayınlara karşı hukuki sürecin yürütülmesi basın hukukunun hizmet kapsamı içerisinde yer almaktadır. Aynı zamanda söz konusu haberlerle hak kaybına uğrayan kişinin maddi ve manevi tazminat davaların takibi de hizmet kapsamı içerisinde yer almaktadır.
Basın hukukunun hizmet kapsamı sadece basın ve medya ile ilgili danışmanlık vermekle sınırlı olmayıp yalan haberlerin erişimin engellenmesi ve yayından kaldırılması da hizmet kapsamında değerlendirilir.
Basın Hukuku Temel İlkeleri Nelerdir?
Genel olarak haber, düşünce ve bilgileri basılmış eserler yoluyla serbest olarak açıklama ve yayma özgürlüğü şeklinde tanımlanan basın özgürlüğü, haber ve düşüncelere ulaşma, haber ve düşünceleri yorumlama, analiz edebilme ve eleştirebilme, basabilme ve dağıtabilme haklarını içermektedir.
Anayasa’nın 28. Maddesinde basın özgürlüğü tanımlanmış olup söz konusu maddeye göre, “Basın hürdür, sansür edilemez. Basımevi kurmak izin alma ve mali teminat yatırma şartına bağlanamaz.” 5187 sayılı Basın Kanunu’nun 3. maddesine göre ise; “Basın özgürdür. Bu özgürlük; bilgi edinme, yayma, eleştirme, yorumlama ve eser yaratma haklarını içerir. Basın özgürlüğünün kullanılması ancak demokratik bir toplumun gereklerine uygun olarak; başkalarının şöhret ve haklarının, toplum sağlığının ve ahlâkının, millî güvenlik, kamu düzeni, kamu güvenliği ve toprak bütünlüğünün korunması, Devlet sırlarının açıklanmasının veya suç işlenmesinin önlenmesi, yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması amacıyla sınırlanabilir.” Yukarıda açıklanan maddelerden de anlaşılacağı üzere basın hukukunun temel ilkesini basın özgürlüğü oluşturmaktadır.
Basın özgürlüğü her ne kadar çeşitli düzenlemeler ile güvence altına alınmış olsa da sınırsız bir özgürlükten bahsedilmesi mümkün değildir. Basın özgürlüğü Anayasa’da düzenlenmiş olan temel hak ve hürriyetleri ile kişilik haklarına saldırıda bulunmaması gerekir; kişilik haklarına saygı göstermek ve saldırıda bulunmamak hukuki bir zorunluluk oluşturmaktadır.
Basın Hukukunun Özellikleri Nelerdir?
Basın hukuku yenliklere açık olan bir hukuk dalı olduğundan internet kullanımının artmasıyla birlikte sürekli gelişmekte ve büyümektedir. Yeni yapıların ve uygulamaların ortaya çıkması ile birlikte basın hakkında sürekli yeni düzenlemeler de getirilmektedir.
Nitekim 18.10.2022 tarihinde 31987 sayılı Resmi Gazetede Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir. “Sosyal Medya Yasası” olarak da adlandırılan bu kanun ile birlikte internet haber siteleri yasal zemine kavuşturuldu.
Çeşitli kanunlar ve düzenlemeler ile birlikte basına her ne kadar ayrıcalıklı bir konum tanınmış olması ve basının özgür olduğu kabul edilmiş olsa da yukarıda da açıklandığı gibi söz konusu basın özgürlüğü sınırlı değildir. Anayasa’da düzenlenmiş olan temel hak ve özgürlüklerin yanında diğer kanunlar ile de güvence altına alınmış kişilik haklarına saygı gösterilmesi gerekmektedir. Kişilik hakları basından her daim üstün tutulması gerekmektedir.
Basın hukukunda çeşitli yayın türlerine yer verilmiş olup basın hukukunun temelini süreli ve süresiz yayınlar oluşturmaktadır. Basın, haber verme fonksiyonunu yerine getirirken gerçeklilik, kamu yararı, toplumsal ilgi, güncellik ve özle biçim arasında denge özelliklerine dikkat etmek zorundadır.
Televizyon ve Radyo Yayınlarına RTÜK Tarafından Hangi Cezalar verilir?
RTÜK tarafından yayıncı kuruluşlar hakkında çeşitli yaptırımların uygulanması mümkündür. Uygulanacak olan cezalar Radyo Ve Televizyonların Kuruluş Ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunu’nun 32. Maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu madde uyarınca RTÜK tarafından radyo ve televizyonlara uyarı, program durdurma, idari para cezası ve artırımlı idari para cezası şeklinde yaptırımlar uygulanabiliyor. İhlalin niteliğine göre yayın lisansın iptali de mümkündür.
RTÜK Tarafından Verilen Cezaya Karşı Nereye Başvurulur?
İdari yaptırım kararlarına karşı 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümlerine göre yargı yoluna başvurulması mümkündür.
RTÜK tarafından hukuka aykırı olan kararlara karşı Ankara İdare Mahkemelerinde idari işlemin iptali davası açılabilir. Söz konusu dava idari işlemin tebliği tarihinden itibaren on beş gün içinde açılması gerekir.
Sonuç
İletişim aracı vasıtasıyla yapılan yayın faaliyetleri ile bu faaliyetlerden ortaya çıkan uyuşmazlıklar niteliği itibariyle alanında uzman kişilerce dikkat ve özen gösterilerek yürütülmesi gereken uyuşmazlıklardır. Basın hukuku ile ilgili sözleşmelerin hazırlanması ve RTÜK ve diğer idari merciler nezdinde yürütülen hukuki ve cezai prosedürlerin takibi için hukuki destek almakta fayda vardır.
Basın yoluyla kişilik hakları ihlal edilen kişilerin maddi ve manevi tazminat davaların takibini vekil aracılığıyla yürütülmesi hak kaybının engellenmesi için oldukça önemlidir. Ekin Hukuk Bürosu olarak her türlü hak kaybınızı engellemek için disiplinli ve tecrübeli ekibimiz ile yanındayız.